seria Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica

Wydanie 318(34)2 2015

Oryginalne prace twórcze

Porównanie jakości owoców przerobowych kilku odmian winorośli uprawianych w warunkach klimatycznych Polski i Bułgarii 

Ludmil Angelov, Bojan Stalev, Ireneusz Ochmian, Kamila Mijowska, Piotr Chełpiński

Abstrakt. Na przestrzeni wielu lat doświadczeń selekcjonowano odpowiednie odmiany dla danych regionów i doskonalono technologię produkcji wina. Postępujące zmiany klimatu niosą ze sobą zmiany jakości winogron, które w przyszłości będą stanowiły duże wyzwanie dla prowadzenia winnicy (sposobu uprawy, terminów zbiorów i winifikacji). Celem pracy było porównanie jakości kilku odmian owoców winorośli uprawianych w odmiennych warunkach klimatycznych. Materiał doświadczalny pochodził z winnic zlokalizowanych na Nizinie Szczecińskiej w Polsce i z Plovdiv w Bułgarii. W doświadczeniu ujęto trzy odmiany winorośli: Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc i Pinot Noir. Ocenie podlegały parametry fizyczne (masa owoców, masa i długość gron, jędrność) i skład chemiczny owoców (ekstrakt, kwasowość, pH, kwas askorbinowy, azotany, indeks antocyjanowy). Analizie poddano również wybarwienie zebranych owoców oraz zmiany barwy moszczu w trakcie maceracji. Warunki klimatyczne stanowiska uprawy miały istotny wpływ na skład chemiczny owoców. Wyższym poziomem ekstraktu i pH oraz niższą kwasowością cechowały się owoce uprawiane w Bułgarii. Niezależnie od miejsca uprawy owoce odmiany Cabernet Sauvignon miały najwyższą zawartość ekstraktu i kwasów organicznych. Sok z winogron zebranych w Bułgarii był ciemniejszy (L*) niż sok z owoców zebranych w Polsce. Natomiast sok z owoców uprawianych w Polsce miał więcej

Wpływ głębokości umieszczenia hydrożelu i rodzaju okrywy glebowej na wschody traw gazonowych 

Kazimierz Jankowski, Jacek Sosnowski, Wiesław Czeluściński, Beata Wiśniewska-Kadżajan, Elżbieta Malinowska

Abstrakt. Celem pracy było zbadanie wpływu superabsorbentu Aqua–gel P4 na dynamikę wschodów traw w zakładanych trawnikach. Doświadczenie założono w 2007 roku i było ono prowadzone do 2009 roku. Badania były realizowane na podstawie dwóch doświadczeń trawnikowych. Pierwsze doświadczenie stanowił trawnik monokulturowy gdzie w siewie czystym badano cztery gatunki traw gazonowych. W drugim doświadczeniu wykorzystano cztery zaprojektowane mieszanki tych samych gatunków traw. W początkowym okresie prowadzenia doświadczenia (2007) po 15 i 30 dniach dokonano oceny wschodów traw. Rodzaj zastosowanej okrywy glebowej (gleba uprawna, torf ogrodniczy) nie powodował istotnego zróżnicowania we wschodach zarówno traw gazonowych wysianych w siewie czystym jak i w mieszankach. W miarę zwiększania głębokości umieszczenia hydrożelu (5; 10; 15 cm) w podłożu glebowym wschody traw gazonowych wysianych zarówno w siewie czystym, jak i mieszankach uległy pogorszeniu.

Populacja tygrysów w polskich ogrodach zoologicznych w latach 2000-2006 

Bogdan Lasota, Anna Ronowska

Abstrakt. Obecnie w środowisku naturalnym tygrysy zamieszkują tereny od wschodniej Turcji, przez południową Azję, do południowo-wschodniej Syberii, Półwyspu Malajskiego oraz Sumatrę, Jawę i Balię. Generalnie obszar występowania tych drapieżników kurczy się coraz bardziej, a niektóre podgatunki bezpowrotnie wyginęły, np. tygrys jawajski, tygrys balijski, tygrys kaspijski. Ogrody zoologiczne pozostają więc miejscami, gdzie można zobaczyć na żywo te wielkie koty. Utrzymywane są również w polskich zoo, gdzie coraz częściej prowadzi się tam programy hodowli i reprodukcji tego zagrożonego wymarciem gatunku. Celem niniejszej pracy była analiza pogłowia tygrysów i wybranych wskaźników reprodukcyjnych oraz śmiertelności w polskich ogrodach zoologicznych w latach 2000–2006. Na podstawie danych liczbowych z Informatora Ogrodów Zoologicznych oraz kart zwierząt dokonano analizy pogłowia tygrysów: amurskiego, bengalskiego, białego i syberyjskiego w Polsce w latach 2000–2006, uwzględniając wybrane wskaźniki reprodukcji. Populacja tygrysów w badanych latach zmniejszyła się o około 45%. Spadek ten dotyczył w większym stopniu samic. Liczba padłych zwierząt nie była rekompensowana liczbą urodzonego i odchowanego potomstwa. Utrzymanie stanu liczebności tygrysów w polskich ogrodach zoologicznych wymaga podjęcia intensywnych działań zmierzających do zwiększenia reprodukcji tego gatunku oraz zakupu lub „wypożyczenia” samic o sprawdzonej zdolności reprodukcyjnej.

Antropogeniczne gleby industrioziemne w obrębie półwyspu Ewa w Porcie Szczecin. Część I. Budowa stratygraficzna i właściwości chemiczne 

Ryszard Malinowski, Mikołaj Protasowicki, Edward Niedźwiecki, Edward Meller, Adam Sammel, Piotr Szkudlarek, Karolina Treńczak

Abstrakt. Badaniami objęto gleby industrioziemne inicjalne (przykryte) oraz idustrioziemne próchniczne występujące na półwyspie Ewa w porcie szczecińskim. Materiał do badań gleb inicjalnych (przykrytych) pozyskano z głębokich odwiertów (do 13 m p.p.t.), a do badań gleb próchnicznych z powierzchniowej 0–25(30 cm) warstwy sporadycznie występujących na półwyspie zieleńców. Pobranie materiału glebowego tych gleb z większych głębokości utrudniała infrastruktura portu. W budowie stratygraficznej gleb przykrytych-inicjalnych wyodrębniono powierzchniową warstwę o miąższości 2,7–4,4 m (średnio 3,20 m) piaszczystego materiału glebowego nawiezionego w celu uzdatnienia bagnistego terenu pod planowaną zabudowę. Nawieziony materiał, pochodzący m.in. z pogłębiania pobliskich akwenów, przyczynił się do kompakcji utworów holoceńskich (namułów organicznych i torfów niskich), które aktualnie ujawniają się na głębokości 3,20–9,00 m. Występująca pod płytami żelbetowymi piaszczysta warstwa nasypowa zawierająca 2–5% frakcji <0,002 mm i tylko w górnej części wykazywała frakcje szkieletowe pochodzenia antropogenicznego. Wyróżniał ją odczyn (pH 5,7–8,0), KCl –1 niewielka do 1% zawartość CaCO i węgla organicznego średnio 7,0 g · kg oraz szeroki stosunek 3 C : N 17,5 : 1. Natomiast dominująca w badanych odwiertach warstwa organiczna charakteryzowała –1 się pH 4,9–6,7, zawartością węgla organicznego w granicach 174,1–183,7 g · kg i stosunkiem KCl C : N od 13,5 : 1 do 16,7 : 1. Porównanie właściwości wierzchniej warstwy gleb przykrytych o miąższości 0,25–1,50 m z glebami próchnicznymi skwerów potwierdza wspólną genezę tych piaszczystych materiałów glebowych. Gleby próchniczne zawierały bowiem także 3–6% frakcji <0,002 mm, podobny odczyn i zawartość CaCO . Zwiększona w nich zawartość węgla 3 –1 –1 a w niektórych przypadkach nawet do 86,6 g · kg , oraz azotu organicznego do 28,6 g · kg –1 ogólnego od 2,2 do 8,9 g · kg spowodowały bardziej korzystny stosunek C : N od 9,7 : 1 do 13,0 : 1. Wysokie nagromadzenie węgla organicznego oraz przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu są przede wszystkim wynikiem stosowanych zabiegów nawożeniowych i pielęgnacyjnych. Z porównań tych właściwości wyni

Wybrane zagadnienia dotyczące eutanazji zwierząt:. Część I - Niwelowanie cierpienia 

Małgorzata Mikuła, Mirosława Kulawik, Krzysztof Szlufik, Filip Rzepiński, Bartłomiej J. Bartyzel, Marek Nowicki, Sławomir Paśko, Daria Murawska, Piotr Koczoń, Joanna Gruszczyńska, Piotr Przysiecki, Tomasz Niemiec

Abstrakt. Renesansowa myśl Francisa Bacona na temat łagodzenia cierpienia u pacjentów przyczyniła się do powstania pojęcia eutanazji i jego ewolucji na przestrzeni wieków wraz z podążającą za nią zmianą postaw moralnych i etycznych w medycynie ludzkiej i weterynaryjnej. W XXI wieku trwa spór na temat legalizacji eutanazji u ludzi terminalnie chorych. Z drugiej strony – poprawie ulega jakość i ilość środków nakładanych na opiekę paliatywną. Różne grupy społeczne próbują uzasadnić celowość eutanazji lub nie dopuścić do jej zalegalizowania (Gielen et al. 2009; Łużyński 2011). W świecie zwierząt eutanazję cechuje chęć zniwelowania cierpienia u osobników wyniszczonych bądź w skrajnych przypadkach zagrażających życiu ludzi i innych zwierząt. W obu sytuacjach motywy eutanazji mają

Antropogeniczne gleby industrioziemne w obrębie Półwyspu Ewa w Porcie Szczecin. Część II. Zawartość metali ciężkich 

Mikołaj Protasowicki, Edward Niedźwiecki, Edward Meller, Ryszard Malinowski, Monika Rajkowska-Myśliwiec

Abstrakt. Materiał glebowy zebrany do I części opracowania pt. „Budowa stratygraficzna i właściwości chemiczne, z uwzględnieniem makroskładników gleb industrioziemnych (przykrytych–inicjalnych oraz próchnicznych) w obrębie półwyspu Ewa w Porcie Szczecin” posłużył do ustalenia w wymienionych glebach, uformowanych z warstw nasypowych, zawartości metali ciężkich: Cd, Pb, Zn, Cu, Ni, Co, Mn i Fe. Badania wykazały, że gleby uszczelnione płytami żelbetonowymi w mineralnej warstwie nasypowej na głębokości 0,25–1,50 m, na niewielkiej przestrzeni, zawierają bardzo wysoką zawartość ołowiu wynoszącą –1 –1 11 755,0 mg · kg s.m., któremu towarzyszy zawartość miedzi – 135,6 mg · kg s.m. Tak 3 wysokie zanieczyszczenie, w zasadzie punktowe, obejmowało tylko kilka do kilkunastu m nasypowego piaszczystego materiału glebowego. W świetle polskich przepisów prawnych wymieniona zawartość ołowiu przekracza dopuszczalne stężenie tego pierwiastka dla gruntów grupy C (grunty przemysłowe, kopalne i tereny komunikacyjne). Występujące w sąsiedztwie gleb przykrytych tereny pozbawione uszczelnienia gleby industrioziemne próchniczne, stanowiące skwery roślinne, wykazywały także w warstwie 0,0–0,20(0,30) m podwyższoną –1 średnią zawartość metali ciężkich: Cd – 1,36; Pb – 409,4; Zn – 673,6; Cu 89,6 mg · kg s.m. Dużą rolę przy nagromadzaniu wymienionych metali prawdopodobnie odegrało rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń pyłowych wynikających z przeładunkowej działalności portowej.

Porównanie wzrostu, kwitnienia i plonu cebul czterech gatunków ornithogalum L. uprawianych w gruncie 

Piotr Salachna, Agnieszka Zawadzińska

Abstrakt. Celem badań przeprowadzonych w latach 2009–2010 w warunkach klimatycznych Szczecina było porównanie cech morfologicznych, przebiegu kwitnienia oraz współczynnika przyrostu liczby i masy cebul czterech gatunków: śniedka arabskiego (Ornithogalum arabicum L.), śniedka wątpliwego (Ornithogalum dubium Houtt.), śniedka Saundersa (Ornithogalum saundersiae Bak.) i śniedka wiechowatego (Ornithogalum thyrsoides Jacq.). Cebule sadzono do gruntu co roku 10 maja, a zbiór cebul przeprowadzono w pierwszej dekadzie października. Stwierdzono, że oceniane gatunki śniedków różniły się istotnie cechami morfologicznymi, kwitnieniem i plonem cebul. Uprawiane w gruncie gatunki O. arabicum, O. saundersiae i O. thyrsoides co roku kwitły i tworzyły cebule przybyszowe. Spośród uprawianych gatunków, O. saundersiae cechował się najdłuższym okresem kwitnienia, miał najdłuższe liście i szypuły kwiatostanowe, a jego kwiatostany zawierały najwięcej kwiatów. Ponadto cebule mateczne O. saundersiae wytworzyły najwięcej cebul przybyszowych. Rośliny O. dubium nie wytworzyły kwiatostanów i cebul przybyszowych w obu latach badań.

Długość okresu zasuszenia a wydajność mleka w następnej laktacji 

Kamil Siatka, Anna Sawa

Abstrakt. Celem pracy było omówienie wpływu długości okresu zasuszenia na wydajność krów w następnej laktacji. Okres zasuszenia charakteryzuje się radykalnymi zmianami anatomii, histologii i fizjologii gruczołu mlekowego, który przechodzi etap aktywnej inwolucji, fazę spoczynku oraz produkcji siary. 60-dniowy okres zasuszenia, uważany za optymalny, został przyjęty na początku dwudziestego wieku. Jednakże długość tego okresu wymaga rewizji ponieważ intensywna praca hodowlana, którą przeprowadzono w ostatnich 40 latach w połączeniu z poprawą warunków środowiskowych, spowodowała dwukrotny wzrost wydajności krów w wielu krajach. Wyższe wydajności mleka zwiększone poprzez zmiany w produkcyjności krów, między innymi wydłużenie laktacji, mogą wskazywać, że krowy są zdolne produkować mleko przez dłuższy czas, w związku z czym okres zasuszenia może być krótszy.