seria Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica

Wydanie 328(39)3 2016

Oryginalne prace twórcze

Olejki eteryczne lawendy - ich wykorzystanie oraz podłoże genetyczne produkcji 

Dominika Andrys, Danuta Kulpa

Abstrakt. Lawenda wykorzystywana jest głównie w medycynie, kosmetyce, aromaterapii, perfumiarstwie, a także jako przyprawa kulinarna. Niewątpliwe najczęściej uprawia się ją dla pozyskania olejków eterycznych, mających przyjemny zapach, a także bardzo dobre właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne oraz antyoksydacyjne. Publikacja stanowi przegląd informacji dotyczących olejków eterycznych pozyskiwanych z tkanek roślin należących do rodzaju Lavandula, metod ich ekstrakcji oraz składu chemicznego, a także możliwości ich zastosowań. Skład chemiczny olejku roślinnego zależy od wielu parametrów, takich jak: uwarunkowania środowiskowe, okres wegetacyjny, w którym roślina została zebrana, sposób suszenia i przechowywania do czasu zasadniczej ekstrakcji olejku, sposób izolowania olejku,

Wpływ zastosowania enzymów w mieszankach dla kurcząt brojlerów, zawierających makuchy rzepakowe, na produkcyjność i wyniki poubojowe 

Teresa Banaszkiewicz, Barbara Biesiada-Drzazga

Abstrakt. Celem badań była ocena dodania ksylanazy lub ksylanazy i fitazy do diet jakość zawierających makuchy rzepakowe z odmiany ‘Kana’ na wyniki odchowu, cechy rzeźne, mięsa i kości kurcząt brojlerów oraz strawność mieszanek. Doświadczenie 1 (wzrostowe) zostało przeprowadzone na 90 kurczętach brojlerach Ross 308 przydzielonych do trzech grup. Kurczęta żywiono mieszankami starter (1–21 dni) i grower (22–42 dni), które zawierały odpowiednio 15% (starter) i 20% (grower) makuchów rzepakowych. Mieszanka kontrolna (RC) podawana w grupie pierwszej nie zawierała dodatku enzymów; w grupie drugiej RC(X) . –1 wprowadzono dodatek preparatu enzymatycznego zawierającego ksylanazę w ilości 0.3 g kg (min. 1000 FXU/g). Do diety w grupie trzeciej RC(X + PHY), oprócz ksylanazy, dodano preparat . –1 zawierający fitazę w ilości 0.35 g kg (min. 2500 FYT/g). Po 42 dniach doświadczenia wzrostowego w każdej grupie ubito po sześć kurcząt i poddano analizie rzeźnej. W doświadczeniu 2 (w teście strawnościowym) oceniano strawność mieszanek podawanych w doświadczeniu wzrostowym. Nie stwierdzono istotnych różnic w wynikach produkcyjnych po zastosowaniu enzymów w mieszankach pszenno-rzepakowych. Stwierdzono mniejszy udział skóry z tłuszczem podskórnym w tuszkach kurcząt otrzymujących w mieszance enzymy, istotny udział, przy łącznym wprowadzeniu ksylanazy i fitazy, oraz wzrost zawartości białka w mięśniach udowych. Łączne dodanie ksylanazy i fitazy nie poprawiło istotnie strawności fosforu ogólnego z mieszanek grower, natomiast zwiększyło zawartość popiołu surowego i fosforu całkowitego w kościach.

Wpływ czwartorzędowych soli amoniowych, halidków tetraetyloamoniowych na Rumex acetosa L., Chenopodium album L. i Galinsoga parviflora Cav.: inhibicja wzrostu oraz zmiany zawartości barwników asymilacyjnych w roślinach 

Robert Biczak, Barbara Pawłowska

Abstrakt. Jednym z głównych problemów pojawiających się podczas uprawy roślin jest niszczenie ich przez czynniki szkodliwe, do których zaliczyć możemy m.in. chwasty. Do grupy uciążliwych chwastów, występujących pospolicie na całym obszarze Polski i w wielu rejonach świata, należą Galinsoga parviflora Cav., Chenopodium album L. i Rumex acetosa L. Ze względu na takie rozpowszechnienie rośliny te mogą mieć kontakt z wieloma zanieczyszczeniami, w tym z różnymi związkami chemicznymi, które mogą dostać się do środowiska naturalnego. W prezentowanej pracy przedstawiono wpływ czwartorzędowych soli amoniowych (CSA) – chlorku tetraetyloamoniowego [TEA][Cl], bromku tetraetyloamoniowego [TEA][Br] i jodku tetraetyloamoniowego [TEA][I], wprowadzonych do gleby i zastosowanych w formie oprysku liści roślin, na wzrost i rozwój wybranych gatunków chwastów. Zastosowanie badanych związków w formie doglebowej wykazało, że rośliną najbardziej wrażliwą na badane substancje chemiczne był Chenopodium album L., a związkiem o największej fitotoksyczności dla badanych chwastów okazał się jodek tetraetyloamoniowy. Fitotoksyczność badanych soli, zastosowanych w postaci oprysku, uzależniona była natomiast od zastosowanego stężenia QAS oraz od cech gatunkowych roślin użytych w doświadczeniu. Odzwierciedliło się w inhibicji długości roślin i ich korzeni oraz w zmianach zawartości suchej masy i barwników fotosyntetycznych.

Epigenetyka rozrodu 

Magdalena Czubaszek, Katarzyna Andraszek, Dorota Banaszewska

Abstrakt. Badania epigenetyczne umożliwiają zrozumienie roli oddziaływań środowiskowych na genom, choroby i pozwalają na modulowanie tych interakcji w celu poprawy zdrowia ludzkiego. Znajomość zmian zarówno genetycznych, jaki i epigenetycznych w komórkach rozrodczych jest istotna w przypadku identyfikacji funkcjonalnych gamet i leczenia niepłodności. Przyszłe badania w obu modelach (zarówno ludzkim, jak i zwierzęcym) mogą pomóc lepiej zrozumieć mechanizmy leżące u podstaw związku pomiędzy zmienioną metylacją DNA plemnika a bezpłodnością. Obecnie nie jest jasne, czy wady metylacji znalezione w DNA plemników niepłodnych mężczyzn są wadami pierwotnymi czy wtórnymi zasadniczej bezpłodności. Zrozumienie podstaw zaburzeń metylacji DNA plemnika jest ważne dla rozwoju skutecznych terapii związanych z niepłodnością. Badania epigenetyczne niewątpliwie poszerzają nasza wiedzę ogólnogenetyczną. Są jednak przede wszystkim doceniane ze względu na nowatorskie i kompleksowe

Wpływ zadrzewień robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia L.) na skład frakcyjny próchnicy i właściwości biochemiczne zerodowanej gleby lessowej 

Barbara Futa

Abstrakt. Zbadano wpływ zadrzewień śródpolnych na skład frakcyjny próchnicy i właściwości biochemiczne gleby lessowej na terenie silnie zagrożonym erozją wodną. Prace badawcze prowadzono w trzech monokulturowych odcinkach liniowych zadrzewień śródpolnych, złożonych z 20-letnich nasadzeń robinii akacjowej (Robinia pseudacacia L.). Zadrzewienia założono na gruntach ornych zlokalizowanych na terenie lessowej mikrozlewni rolniczej. Zadrzewienia nr 1 i nr 3 leżą na płaskiej wierzchowinie, a nr 2 wzdłuż zbocza o wystawie południowej i nachyleniu (w miejscu badań) około 15%. Zadrzewienia nr 1 i nr 2 biegną w kierunku N-S, a nr 3 rozciąga się w kierunku W-E. W rejonie każdego zadrzewienia wykonano po 3 odkrywki glebowe: w środku pasa zadrzewień oraz w odległości 2 i 20 m od krawędzi zadrzewień na gruntach ornych. Zadrzewienia wpływały istotnie na proces sekwestracji węgla organicznego w badanej glebie, jak również na zaawansowanie procesu humifikacji. Gleby w obrębie zadrzewień cechowały się wyższą zawartością węgla, substancji humusowych oraz kwasów fulwowych, a także większymi wartościami stosunku C kwasów huminowych do C kwasów fulwowych niż gleba orna. Zawartość węgla, substancji humusowych i kwasów fulwowych malała wraz z odległością od zadrzewień. Wzrost zawartości węgla organicznego w glebie w obrębie zadrzewień był stymulatorem korzystnych zmian aktywności badanych enzymów (dehydrogenaz, fosfataz, ureazy i proteaz) katalizujących najważniejsze procesy przemiany glebowej substancji organicznej. W obrębie zadrzewień aktywność analizowanych enzymów była istotnie wyższa, niż w glebie pola uprawnego, i malała istotnie wraz z odległością od pasa zadrzewienia. Potwierdza to pozytywny wpływ systemu agroforestry na stan biologiczny gleby.

Zastosowanie testów enzymatycznych do oceny jakości gleb na rekultywowanych terenach poprzemysłowych 

Barbara Futa

Abstrakt. W pracy zastosowano komunikatywne wskaźniki enzymatyczne do oceny jakości gleb na rekultywowanych terenach poprzemysłowych. Badaniami objęto gleby na terenach pokolejowych w Lublinie i Radomiu oraz gleby na rekultywowanych terenach przy Zakładach Azotowych „Puławy” S.A. i na składowisku popiołów przy Zespole Elektrowni „Dolna Odra” S.A. w Nowym Czarnowie. Przeprowadzone badania wykazały wysoką inaktywację biologiczną gleb na terenach pokolejowych. W przypadku gleb na terenach przy Zakładach Azotowych „Puławy” i na składowisku popiołów w Nowym Czarnowie uzyskane wyniki wskazują na efektywność zastosowanych systemów rekultywacji. Zaproponowane komunikatywne wskaźniki enzymatyczne, odzwierciedlające metabolizm ekosystemu glebowego, pozwalają na szybką ocenę jakości i zdrowotności gleb, a także umożliwiają kwantyfikację ekologicznych efektów realizacji

Redukcja ilościowa biomasy wsadu na skutek konwersji w procesie fermentacji metanowej w biogazowni rolniczej 

Michał Grudziński, Arkadiusz Pietruszka

Abstrakt. Przeprowadzono szacunkową analizę ilościową substratów i produktów fermentacji metanowej oraz określono stopień redukcji masy wsadu w procesie produkcji biogazu w biogazowni rolniczej zlokalizowanej przy fermie tuczu świń. W biogazowni prowadzony jest ciągły dwuetapowy proces produkcji biogazu w warunkach termofilnych, z wykorzystaniem gnojowicy świńskiej i kiszonki z kukurydzy jako substratów. Przez 6 miesięcy zbierano dane dotyczące dziennej ilości i składu biomasy wejściowej, biomasy wyjściowej (pofermentacyjnej) oraz objętości wyprodukowanego biogazu. Dane przeanalizowano statystycznie zgodnie z prawem zachowania masy układu. Stwierdzono, że biomasa wyjściowa jest statystycznie istotnie zredukowana w stosunku do masy wejściowej o 11,86% (p < 0,01). Ilość zredukowanej biomasy nie różni się statystycznie od ilości wyprodukowanego biogazu, którego masa stanowi 10,21% biomasy wejściowej. Oznacza to, że redukcja biomasy w całości jest wynikiem procesu konwersji biomasy na biogaz, przy czym układ działa hermetycznie zgodnie z prawem zachowania masy. Fermentacja metanowa umożliwia zmniejszenie ilości produktów ubocznych produkcji zwierzęcej poprzez ich zagospodarowanie na użytkach rolnych. Redukcja ilości produkowanej gnojowicy ma istotne znaczenie ekologiczne, zwłaszcza w produkcji świń na skalę przemysłową.

Wpływ aktywności wody i temperatury na wzrost oraz aktywność lipolityczną szczepów Penicillium chrysogenum (Thom) i Eurotium herbariorum (Wigg.) 

Katarzyna Janda, Agata Markowska-Szczupak, Krzysztof Ulfig

Abstrakt. Określeno wpływ aktywności wody (a ) i temperatury powietrza na wzrost i hydrolizę w tributyryny szczepów P. chrysogenum (Thom) i E. herbarioroum (Wigg.), które wyizolowano z nasion rzepaku, soi i słonecznika. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że badane szczepy charakteryzowały się zróżnicowaną, w zależności od a pożywki i temperatury w inkubacji, zdolnością wzrostu na podłożu z tributyryną. Wykazano także różnice w dobowych przyrostach promienia kolonii, stref hydrolizy tributyryny oraz we wskaźnikach hydrolizy tributyryny pomiędzy szczepami tego samego gatunku, w zależności od tego, z jakich nasion zostały wyizolowane. Szczepy E. herbarioroum, w odróżnieniu od szczepów P. chrysogenum, o nie rosły na podłożu z tributyryną w 15 C, przy a 0,850. W tych warunkach nie wykazano także w strefy hydrolizy substratu tłuszczowego. Większe dobowe przyrosty promienia strefy hydrolizy tributyryny i promienia kolonii na pożywce TBA stwierdzono w przypadku szczepów obu o rodzajów w temperaturze 25 C. Wyraźne różnice pomiędzy E. herbariorum a P. chrysogenum zaobserwowano we wskaźnikach hydrolizy tributyryny. Słowa kluczowe: tributyryna, aktywność wody, aktywność lipolityczna, Penicillium chrysogenum, Eurotium herbariorum.

Wpływ zróżnicowanej zasobności gleby na skład chemiczny liści rokitnika zwyczajnego (Hippophaë rhamnoides L.) jako materiału paszowego 

Anna Jaroszewska, Wioletta Biel, Grażyna Jurgiel-Małecka, Józef Grajkowski, Marzena Gibczyńska

Abstrakt. Ponieważ liście rokitnika mogą być materiałem stanowiącym uzupełnienie pasz oraz innych produktów spożywczych, przeprowadzone badania miały na celu określenie zawartości w liściach takich pierwiastków chemicznych, jak: azot, fosfor, potas, wapń, magnez, żelazo, mangan, cynk, ołów, kadm, nikiel i miedź, jak również określenie zależności między ich ilością a zasobnością gleby. Krzewy dziko rosnącego rokitnika (Hippophae rhamnoides L. ssp. Rhamnoides), z których w czerwcu 2014 roku pobrano liście, zlokalizowane były w czterech miejscach na terenie Szczecina. Z otrzymanych danych, dotyczących zawartości makro- (N, P, K, Ca, Mg) i mikroskładników (Fe, Mn, Zn, Ni, Cu, Pb, Cd) w liściach dziko rosnącego rokitnika (Hippophae rhamnoides L.), wynika, że mogą stanowić dobry materiał paszowy porównywalny z trawami i roślinami motylkowatymi. Nieprzekraczająca dopuszczalnych norm zasobność liści dziko rosnącego rokitnika (Hippophae rhamnoides L.) w ołów i kadm stanowi kolejny argument potwierdzający przydatność tej rośliny jako materiału paszowego.

Charakterystyka wybranych technik maceracji kości Gallus gallus domesticus 

Kamila Kempa, Mirosława Kulawik, Bartłomiej J. Bartyzel, Mikołaj Jakubowski, Jacek Skubis, Piotr Koczoń

Abstrakt. Pięć tuszek kur domowych Gallus gallus domesticus stanowiło materiał do badań. Trzy tuszki poddano obróbce termicznej w celu uzyskania elementów szkieletu. Następnie jeden komplet kości umieszczono w roztworze wodnym proszku do prania ® Persil , drugi zanurzono w 5-procentowym roztworze nadtlenku wodoru, a trzeci wysuszono w temperaturze pokojowej. Czwarty macerowany był enzymatycznie w roztworze proszku ® o piorącego Persil w temperaturze 50 C. Kolejną tuszkę poddano maceracji chemicznej z użyciem 3-procentowego roztworu wodorotlenku sodu. W pracy oceniono przebieg zastosowanych metod i ich efekty końcowe. Badania wykazały, że najmniej czasochłonną techniką przygotowania kości było gotowanie, a najdłużej trwała maceracja enzymatyczna. Jasny materiał uzyskano po gotowaniu i bieleniu w 5-procentowym roztworze nadtlenku wodoru oraz po maceracji enzymatycznej. Po maceracji chemicznej elementy szkieletu były brunatne, jednakże połączenia między kośćmi zostały zachowane. Maceracji enzymatycznej towarzyszył

Gen selenobiałka P (SEEP1) jako marker koncentracji selenu 

Agnieszka Korpal, Katarzyna Woźniak, Arkadiusz Terman

Abstrakt. W dzisiejszych czasach właściwie zbilansowana dieta jest uznawana za jeden z najważniejszych czynników warunkujących ludzkie zdrowie. Zdrowe żywienie powinno opierać się na dwóch równorzędnych czynnikach – na prawidłowej diecie i na wysokiej jakości pokarmach. Wysoką jakość żywności odzwierciedla zawartość substancji mających pozytywny wpływ na organizm człowieka, np. witamin, substancji mineralnych (makro- i mikroelementów). Jednym z niezbędnych mikroelementów jest selen, który występuje w dwóch niezwykle ważnych aminokwasach – w selenocystinie i selenometioninie. Aminokwasy te wchodzą w skład białek nazywanych selenobiałkami, które odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Stwierdzono, że ponad 95% mieszkańców Polski ma zbyt niski poziom selenu. Deficyty selenu, występujące w organizmach większości Polaków, można niwelować poprzez zapewnienie jego odpowiedniej podaży w diecie. Mięso od najdawniejszych czasów stanowi podstawowy składnik pożywienia człowieka. Najczęściej spożywanym przez konsumentów rodzajem mięsa w Polsce jest wieprzowina, co stanowi około 60–70% całkowitego spożycia mięsa w Polsce. Aktualnie mięso wieprzowe jest analizowane pod kątem polimorfizmów genów, których produkty białkowe mają istotne znaczenie dla jakości mięsa. Jednym z istotnych białek jest selenobiałko P (SeP). W odniesieniu do tych danych celowe wydaje się poszukiwanie funkcjonalnych polimorfizmów w genie kodującym selenobiałko P. Otrzymane wyniki pozwolą w przyszłości na selekcję zwierząt o oczekiwanym wariancie genetycznym, których mięso charakteryzować się będzie zwiększoną naturalną zawartością selenu.

Warunki glebowe oraz zbiorowiska roślinne występujące na wierzchowinie, zboczu i w obniżeniu na krawędzi Odry zachodniej 

Ignacy Kutyna, Katarzyna Malinowska, Ryszard Malinowski

Abstrakt. Na obszarze zachodniej krawędzi Odry Zachodniej, położonym między wsią Moczyły a przysiółkiem Kamionka, wykonano 37 zdjęć fitosocjologicznych. Badania geobotaniczne przeprowadzono w trzech elementach rzeźby terenu. Na płaskich wierzchowinach krawędzi w uprawie zbóż wykonano 17 zdjęć fitosocjologicznych, na zboczu o wystawach S i SE – w obrębie wieloletniego odłogu – 11, a w obniżeniu (w uprawie pszenżyta) – 7. Wzdłuż transektu wykonano 4 odkrywki; pobrano z nich próbki do oznaczenia podstawowych parametrów glebowych (składu granulometrycznego, pH i zawartości CaCO ). Na wierzchowinie wyróżniono segetalny zespół 3 Lathyro-Melandrietum noctiflori, wewnętrznie zróżnicowany na wariant typowy oraz z Anthemis tinctoria i Melampyrum arvense. Zbocze zasiedlają bardzo bogate florystycznie fitocenozy Convolvulo arvensis-Agropyretum repentis. Charakteryzuje się ono różnorodnością gatunkową wynikającą z procesu transformacji zbiorowiska, jaki zachodzi na zboczu siedliska w trakcie sukcesji wtórnej. U podnóża zbocza (w obniżeniu) charakteryzującego się odmiennymi warunkami ekologicznymi, w porównaniu ze zboczem i z wierzchowiną, wyksztłcają się fitocenozy Poo-Tussilaginetum farfarae. Wykorzystując właściwości fitoindykacyjne gatunków roślin i metodą Ellenberga, określono średnie wartości liczb stosunków termicznych siedliska (T), wilgotnościowych (W), odczynu gleby (R), ich zasobności w azot (N) i aktywności biologicznej gleby (G). Najcieplejsze są siedliska zbocza (T = 2,5) oraz wierzchowiny (T = 2,3), a bardzo chłodne – w obniżeniu (T = 1,8). Najsuchsze są gleby wierzchowiny i zbocza (W = 3,5), okresowo mokre (W = 2,4) w obniżeniu. Odczyn gleby na wierzchowinie i zboczu jest zasadowy (R = 4,2), w obniżeniu – obojętny (R = 3,8). Zawartość N w glebie na wierzchowinie i zboczu jest zbliżona (N = 2,8–3,3), nieco mniejsza na zboczu (N = 2,7), co wynika z ubytku próchnicy spowodowanego przez powierzchniową erozję wodną zachodzącą na stoku zbocza. Tą metodą uzyskane wyniki są bardzo zbliżone do wartości parametrów

Ocena zmian zawartości wybranych pierwiastków w Lolium multiflorum Lam. i w glebie pod wpływem stosowania różnych dawek kompostu 

Elżbieta Malinowska

Abstrakt. Oceniano wpływ różnych dawek kompostu, wytworzonego na bazie komunalnego osadu ściekowego z dodatkiem słomy pszennej, na zawartość wybranych pierwiastków w życicy wielokwiatowej i w glebie. Rośliną testową była życica wielokwiatowa. Eksperyment został założony jesienią w 2012 roku; obejmował następujące obiekty nawozowe: obiekt kontrolny, . –1 nawożenie mineralne NPK oraz 3 dawki kompostu (15, 10 i 5 Mg ha św.m.). Materiał roślinny zbierano trzykrotnie po około 30 dniach wegetacji każdego odrostu w latach 2013–2014. Zawartość Fe, Mn, Mo, Cr i Li w roślinie i w glebie oznaczono metodą ICP-AES, po mineralizacji na sucho. Kompost wytworzony z komunalnego osadu ściekowego z dodatkiem słomy pszennej spowodował istotne zwiększenie zawartości Fe, Mn, Mo, Cr i Li w materiale roślinnym i glebowym, w stosunku do obiektu kontrolnego i nawożonego NPK. Największą bioakumulację badanych pierwiastków stwierdzono w życicy wielokwiatowej nawożonej średnią dawką . –1 kompostu (10 Mg ha ), z wyjątkiem Mn. Najwięcej Fe, Mo i Cr oznaczono w glebie nawożonej . –1 największą dawką kompostu (15 Mg ha ), a najwięcej Mn i Li – w glebie nawożonej średnią . –1 dawką (10 Mg ha ).

Ekspresja akwaporyny 2 (AQP2) w nerkach prosiąt żywionych paszą z dodatkiem inuliny i probiotyków 

Katarzyna Michałek, Agnieszka Kolasa-Wołosiuk, Łukasz Staśkiewicz

Abstrakt. Stosowanie pasz z dodatkiem probiotyków i inuliny korzystnie wpływa na mikroflorę jelit. Tak wzbogacona dieta i tym samym utrzymanie pożądanej flory bakteryjnej w jelitach ma wielokierunkowe, prozdrowotne działanie dla zwierząt. Jednym z nich jest zwiększona biodostępność i wchłanianie mikro- i makroelementów. Wzrost przyswajalności w jelitach, a następnie wzrost koncentracji w osoczu krwi wielu pierwiastków powinien sprowokować homeostatyczną odpowiedź nerek w zakresie regulacji wydalania wody. W związku z powyższym postanowiliśmy przetestować hipotezę badawczą, w której zakładamy, że w nerkach świń karmionych paszą z dodatkiem probiotyków i inuliny wzrośnie ekspresja akwaporyny 2 (AQP2) – białka, które odgrywa istotną rolę w nerkowym zatrzymywaniu wody. Badania przeprowadzono na 16 samcach mieszańcach rasy Danbred x Duroc. Na podstawie analizy IHC stwierdzono, że u zwierząt z dietą zmodyfikowaną ekspresja AQP2 wzrasta głównie w błonie szczytowej komórek głównych kanalików zbiorczych. Za pomocą techniki Western blot wykazano, że wzrasta również ekspresja ogólnej ilości AQP2 w rdzeniu nerek. Obserwowane zmiany lokalizacji i ekspresji AQP2 wskazują na zwiększone nerkowe wchłanianie wody. Wzrost resorpcji wody najprawdopodobniej w odpowiedzi na dodatni bilans wielu komponentów wydaje

Wybrane funkcje czynników wzrostu z nadrodziny TFG-β w procesach rozrodczych u przeżuwaczy 

Wojciech Mościcki

Abstrakt. Transformujące czynniki wzrostu należą do najważniejszych i najszerzej oddziałujących substancji na funkcjonowanie układu rozrodczego samicy. Badania wielu ośrodków dotyczą szczególnie działania czynników wzrostu na warstwę korową jajnika, która składa się głównie z pęcherzyków jajnikowych i zawartych w nich oocytów. Pomimo wieloletnich badań nadal nie zostało wyjaśnionych wiele kwestii dotyczących samodzielnego wpływu poszczególnych czynników i efektów ich współdziałania. Ze względu na co raz szybszy rozwój prac hodowlanych, ale także ze względu na zapotrzebowanie na większą ilość informacji w kontekście fizjologii rozrodu hodowanych zwierząt w niniejszym artykule postanowiono przedstawić aktualny stan wiedzy

Dioksyny - ich wpływ na zdrowie człowieka i skażenie produktów pochodzenia zwierzęcego 

Marcin Różewicz, Elżbieta Bombik, Katarzyna Łagowska, Alina Janocha, Małgorzata Bednarczyk

Abstrakt. Dioksyny stanowią grupę związków o toksycznym działaniu na organizm zarówno ludzi, jak i zwierząt. Z powodu znacznej trwałości mogą one kumulować się w środowisku oraz w kolejnych ogniwach łańcucha pokarmowego. W celu prewencji zdrowia publicznego konieczne jest wykorzystanie środków obniżających emisję tych związków do środowiska naturalnego, prowadzenie kontroli laboratoryjnej pod kątem występowania tych substancji w żywności oraz wprowadzenie regulacji prawnych dotyczących ich bezpiecznej zawartości w produktach żywnościowych oraz paszach dla zwierząt. W pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat toksyczności dioksyn, ich zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt, działań prewencyjnych oraz

Wybrane zagadnienia z biologii i parazytologii bobra europejskiego (Castor fiber L. 1758) 

Karol Sikorowski, Tomasz Niemiec, Ewa Czerniawska-Piątkowska, Mateusz Makarski, Bartłomiej J. Bartyzel, Sławomir Paśko, Piotr Koczoń

Wpływ nadtlenku wapnia na aktywność oksydoreduktaz w glebie zanieczyszczonej benzyną i olejem napędowym 

Michał Stręk, Arkadiusz Telesiński

Abstrakt. W badaniach określono oddziaływanie nadtlenku wapnia na aktywność wybranych enzymów oksydoredukcyjnych: dehydrogenaz, oksydazy o-difenolowej oraz katalazy w glebie zanieczyszczonej benzyną i olejem napędowym. Doświadczenie laboratoryjne przeprowadzono na próbkach gleb pobranych z poziomu ornopróchnicznego (0–30 cm) ziem –1 8,7 g · kg ). Do części ziemistych pobranego materiału rdzawych typowych (piasek gliniasty, C org glebowego wprowadzono w różnych kombinacjach benzynę lub olej napędowy (w ilości 0 –1 –1 i 50 g · kg ) oraz nadtlenek wapnia (w ilości 0, 100 i 200 mg · kg ). Próbki doprowadzono do 60% maksymalnej pojemności wodnej i przechowywano w szczelnie zamkniętych szklanych pojemnikach, w temperaturze 20°C. We wszystkich kombinacjach oznaczono w 1., 7., 14. i 28. dniu doświadczenia aktywność dehydrogenaz, oksydazy o-difenolowej oraz katalazy. Wprowadzenie do gleby benzyny spowodowało inhibicję aktywności oznaczanych enzymów, natomiast aplikacja oleju napędowego stymulowała aktywność dehydrogenaz. Oddziaływanie nadtlenku wapnia zmieniało się w trakcie doświadczenia i zależało od właściwości enzymu, czasu, rodzaju substancji ropopochodnych oraz dawki CaO . Aplikacja CaO do gleby

Wybór odpowiedniego terminu krycia norki hodowlanej (Neovison vison) w celu optymalizacji wyników rozrodu 

Hanna Szczypułkowska, Lidia Felska-Błaszczyk

Abstrakt. Analizowano wpływ czynników hodowlanych, takich jak: długość ciąży, wiek, termin i krotność kryć na wyniki rozrodcze samic hodowlanej norki amerykańskiej (Neovison vison). Podczas badań obserwowano grupę 1372 samic odmiany Silverblue w okresie od 5 do 24 marca (okres kojarzeń zwierząt) oraz od 25 kwietnia do 10 maja (okres wykotów). Analizowano wyniki rozrodu samic w wieku od roku do 4 lat. Oprócz wieku do oszacowania wyników rozrodu brano pod uwagę termin pierwszego krycia i liczbę kryć oraz długość ciąży. Analizie poddano liczbę norcząt urodzonych, odchowanych oraz wielkość jałowienia samic. Wyniki badań wykazały, iż wiek, termin krycia oraz liczba pokryć samic ma istotny wpływ na długość ciąży

Analiza zawartości fluorków, materii organicznej oraz pH w osadach dennych i wodzie powierzchniowej Jeziora Nowogardzkiego 

Kamil Szydłowski, Michał Stręk

Abstrakt. Określono wpływ formy użytkowania sąsiadującego terenu na zawartość fluorków w osadach dennych i wodzie. Dodatkowo wykonano analizę zawartości materii organicznej i pH w osadach i wodzie. Uzyskane wyniki odnoszą się do wody oraz osadów dennych z Jeziora Nowogardzkiego. Jezioro to położone jest częściowo w sąsiedztwie aglomeracji miejskiej, a częściowo w sąsiedztwie terenów użytkowanych rolniczo. Do badań pobrano 19 próbek osadów dennych oraz 5 próbek wód powierzchniowych. Wszystkie próbki pobrano w styczniu 2016 roku. Wyższe stężenie fluorków i materii organicznej zostało odnotowane w części zbliżonej do terenu rolniczego. Wyższe pH odnotowano w pobliżu terenu miejskiego. Wystąpiła również istotna dodatnia korelacja pomiędzy zawartością fluorków w osadach a ilością materii organicznej oraz ujemna korelacja pomiędzy pH osadów a zawartością materii organicznej.

Prozdrowotne właściwości mięsa drobiowego w aspekcie chorób cywilizacyjnych 

Eliza Woźniak, Dorota Banaszewska, Barbara Biesiada-Drzazga

Abstrakt. Dla współczesnego konsumenta coraz większe znaczenie mają wartość odżywcza i walory prozdrowotne spożywanej żywności. Wynika to z większej świadomości ludzi dotyczącej związku odżywiania się z występowaniem niektórych chorób cywilizacyjnych. Spożywanie mięsa i jego przetworów ze względu na właściwości odżywcze i funkcjonalne może mieć związek z występowaniem chorób cywilizacyjnych. Na uwagę zasługuje mięso drobiowe, które jest cenione przez konsumentów przede wszystkim dzięki swoim unikatowym właściwościom. Stanowi ono doskonałe źródło łatwoprzyswajalnego i pełnowartościowego białka o wysokiej wartości odżywczej. W porównaniu z innymi gatunkami mięsa mięso drobiowe jest lekkostrawne i mniej łykowate po poddaniu obróbce termicznej, gdyż zawiera mniej włókien kolagenowych. Dzięki mniejszej ilości tłuszczu śródmięśniowego cechuje się mniejszą kalorycznością. Może być stosowane w diecie małych dzieci, kobiet ciężarnych i osób starszych, dla których może stanowić ważne źródło białka i dobrze przyswajalnego tłuszczu. Ponadto istnieją pewne dowody naukowe świadczące o jego prozdrowotnych właściwościach, do których zaliczyć można redukcję ryzyka nadwagi i otyłości, chorób układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy typu 2, a także pewnych nowotworów występujących np. w jamie ustnej, przełyku czy żołądku.

Obecność mikroorganizmów z wybranych grup enzymatycznych w poszczególnych fazach powstawania kompostu z odpadów drobiarskich. Część II. Substrat: białko, tłuszcz i skrobia 

Ilona Wrońska, Krystyna Cybulska

Abstrakt. Produkcja mięsa drobiowego na coraz większą skalę sprawia, że proporcjonalnie wzrasta ilość odpadów z nią związana. Pojawiają się trudności związane z zagospodarowaniem tego typu materiałów ze względu na ich niejednorodny charakter oraz występujące zanieczyszczenia. Dlatego utylizacja materiałów odpadowych z drobiu jest bardzo kłopotliwa i wiąże się z ponoszeniem dużych nakładów finansowych. Dobrym rozwiązaniem może być wprowadzenie drobnoustrojów wykazujących wysoką aktywność enzymatyczną w celu zoptymalizowania procesu zagospodarowania uciążliwej masy odpadowej i uczynienia jej bardziej przyjazną dla środowiska. W pracy określono liczebności drobnoustrojów zdolnych do rozkładu białka, skrobi oraz tłuszczu w różnych materiałach odpadowych pochodzących z uboju drobiu i jego zagospodarowania (szlam, osad z oczyszczalni biologicznej, kompost właściwy). Próbki badawcze pochodziły z kompostowni na terenie zakładu drobiarskiego w Polsce zachodniej. Materiały zostały poddane analizie mikrobiologicznej na selektywnych podłożach, zgodnie z zaleceniami. Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że wszystkie badane produkty odpadowe były zasiedlone przez drobnoustroje enzymatyczne. Największą liczebność mikroorganizmów stwierdzono w szlamie pochodzącym z basenu odpadów ciekłych, natomiast najmniejszą w kompoście właściwym. Wyróżniającą się