Wydanie 338(44)4 2017

Abstrakt. Mikrobiologiczne zanieczyszczenie wód wykorzystywanych do celów rekreacyjnych może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia użytkowników. Tylko nieliczne zbiorniki wodne w Małopolsce podlegają stałej kontroli i spełniają kryteria mikrobiologiczne. Celem pracy była ocena stopnia mikrobiologicznego zanieczyszczenia wybranych kąpielisk znajdujących się w województwie małopolskim w gminach Tarnów i Kraków. Próbki do badań pobrano z 10 kąpielisk trzykrotnie w okresie od czerwca do października 2016 r. Analizy mikrobiologiczne wody wykonano metodą filtracji membranowej i metodą seryjnych rozcieńczeń. Określono ogólną liczbę bakterii mezofilnych i psychrofilnych oraz liczebność Escherichia coli, paciorkowców kałowych (enterokoków) i gronkowców. We wszystkich badanych kąpieliskach stwierdzono występowanie mikrobiologicznych wskaźników złego stanu higienicznego wody. Bardzo licznie występowały bakterie E. coli, co było główną przyczyną zaliczenia zbiorników do niespełniających wymagań stawianych kąpieliskom. Bardziej zanieczyszczone bakteriami były kąpieliska na terenie gminy Kraków, niż na terenie gminy Tarnów, jednak nie były to różnice istotne. Liczebność bakterii psychrofilnych w wodach była większa niż bakterii mezofilnych, co sugeruje, że głównym źródłem pochodzenia drobnoustrojów jest środowisko naturalne. Tereny rekreacyjne objęte stałym monitoringiem charakteryzowały się nieco mniejszym ogólnym zanieczyszczeniem bakteriologicznym, jednak rzadko spełniały kryteria stawiane kąpieliskom ze względu na dużą liczebność bakterii wskaźnikowych. Największe zanieczyszczenie wód stwierdzono w szczycie sezonu turystycznego – w sierpniu. Biorąc pod uwagę wartości średnie pomiarów, jedynie kąpielisko Katamaran spełniało wymagania.

Abstrakt. Badania przeprowadzono w województwie kujawsko-pomorskim. Materiał badawczy stanowiły 103 krowy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej (phf, cb); uwzględniono wybrane parametry rozrodu – wiek pierwszego wycielenia (WPW) oraz okres międzywycieleniowy (OMW). Dane dotyczące użytkowości mlecznej i wybranych parametrów rozrodczych uzyskano z dokumentacji hodowlanej gospodarstwa, korzystając z wyników oceny wartości użytkowej bydła mlecznego, prowadzonej przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Użytkowość mleczną krów oceniano na podstawie wydajności mleka, tłuszczu i białka [kg] oraz zawartości tych składników w mleku [%]. Analizując okres międzywycieleniowy krów, zaobserwowano istotne różnice (P ≤ 0,05) pomiędzy badanymi grupami zwierząt. Najwyższą wydajność mleczną (8481 kg) oraz wydajność tłuszczu (355 kg) osiągnęły krowy w drugiej laktacji, u których okres międzywycieleniowy trwał powyżej 471 dni.

Abstrakt. Badania przeprowadzono w stadzie bydła rasy limousine, utrzymywanego w czystości rasy, w województwie kujawsko-pomorskim. Badaniami objęto łącznie 107 osobników – 27 pierwiastek i 80 wieloródek. Dane dotyczące krów uzyskano z dokumentacji hodowlanej prowadzonej w gospodarstwie, zgodnie z wytycznymi Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego z lat 2013–2014. Celem pracy było porównanie wyników użytkowości pierwiastek i wieloródek bydła rasy limousine. W pracy uwzględniono wybrane pomiary zoometryczne oraz wskaźniki płodności i mleczności krów, jak również ocenę wyników odchowu cieląt. Analiza wykazała istotne różnice (P ≤ 0,01, P ≤ 0,05) w przypadku umięśnienia, obwodu klatki piersiowej i wysokości w krzyżu. Większe wartości wymienionych parametrów uzyskały pierwiastki. Stwierdzono wyższą produkcyjność mleka u krów pierwiastek, czego wynikiem były lepsze przyrosty ich cieląt. Wiek pierwszego wycielenia (WPW) w porównywanych grupach zwierząt był zbliżony. Cielęta po wieloródkach charakteryzowały się większą masą urodzeniową (P ≤ 0,01) niż cielęta po pierwiastkach.

Abstrakt. Liczba grzybów (drożdży i pleśni) w kiszonkach jest wyznacznikiem ich jakości higienicznej. Materiałem badawczym były zielonki z mieszanki roślin bobowatych z trawami oraz z całych roślin kukurydzy. Badania prowadzono w latach 2012–2014. Co roku zakiszano zielonkę z 2 pokosu mieszanki bobowato-trawiastej z 3-letniej uprawy polowej. Natomiast zielonkę z kukurydzy tej samej odmiany, uprawianej zgodnie z zasadami zmianowania, zakiszano po osiągnięciu przez rośliny dojrzałości woskowej. Rozdrobnione zielonki ugnieciono i zakiszono w zbiornikach doświadczalnych o pojemności 8654 cm3, które otwarto po 6 tygodniach. W celu ustalenia liczebności pleśni i drożdży w zielonkach i kiszonkach wykonano analizę mikologiczną zgodnie z PN-ISO 21527-1 : 2009. Status mikologiczny zakiszanych zielonek był zły. Liczebność pleśni w zielonkach z mieszanki bobowato-trawiastej wynosiła od 5,4225 (w 3 roku) do 5,4472 lg jtk · g–1 (w 1 roku), natomiast drożdży było od 4,9977 (w 3 roku) do 5,5792 lg jtk · g–1 (w 1 roku). Pleśnie w zielonkach z całych roślin kukurydzy występowały w liczbie od 4,6514 (w 1 roku) do 6,4928 lg jtk · g–1 (w 2 roku), natomiast drożdże – w liczbie od 6,6710 (w 2 roku) do 7,2657 lg jtk · g–1 (w 1 roku). W kiszonkach odnotowano istotnie (P ≤ 0,001) mniej grzybów niż w zielonkach. Jakość higieniczna kiszonek z mieszanki bobowato-trawiastej była dobra w każdym roku badań. Liczebność pleśni i drożdży nie przekroczyła 3 lg jtk · g–1. Kiszonki z całych roślin kukurydzy cechowały się złą jakością higieniczną. Jedynie w kiszonce z 3 roku badań odnotowano występowanie pleśni na poziomie 1,7940, ale drożdży było 6,2810 lg jtk · g–1.

Abstrakt. Najlepszym sposobem konserwowania pasz wilgotnych jest ich kiszenie. Jednak niewłaściwie przebiegająca fermentacja może doprowadzić do uzyskania kiszonek złej jakości. Celem badań było określenie wpływu konserwantu chemicznego i dodatku mikrobiologicznego zawierającego bakterie kwasu mlekowego, w tym Lactobacillus buchneri, na skład chemiczny, jakość i tlenową trwałość kiszonek. Materiałem doświadczalnym była podwiędnięta (302,8 g suchej masy · kg–1) zielonka z drugiego pokosu mieszanki roślin bobowatych z trawami w pierwszym roku użytkowania, którą zakiszono w cylindrycznych zbiornikach doświadczalnych z polichlorku winylu (PVC), o pojemności 8654 cm3. Wykonano 3 rodzaje kiszonek (po 4 zbiorniki): kontrolną bez dodatku, z dodatkiem chemicznym i z inokulantem. Konserwant chemiczny składał się z mieszaniny 22,5–27,5% kwasu mlekowego, 26,2–33,7% kwasu ortofosforowego, 3,8–5,1% kwasu mrówkowego, 3,8–5,1% kwasu propionowego (dozowanie – 6 l · t–1 zielonki). Dodatek mikrobiologiczny zawierał bakterie Enterococcus faecium, Lactobacillus plantarum, Lcb. casei, Lcb. buchneri, Pediococcus pentosaceus w ilości 15 · 109 cfu · g–1 preparatu (dozowanie – 150 g · t–1 zielonki). Oceniono przydatność zielonki do zakiszania, wykonano analizę składu chemicznego kiszonek i określono ich parametry jakościowe – pH, N-NH3 do Nogólnego, zawartość kwasów mlekowego, octowego i masłowego. Oceniono także stabilność kiszonek w warunkach tlenowych. Przydatność zielonki do zakiszania była średnia. Kiszonka z dodatkiem chemicznym zawierała więcej suchej masy, kwasu mlekowego i kwasu octowego, a mniej kwasu masłowego i kwaśnego włókna detergentowego (ADF) niż kiszonka kontrolna. Kiszonka z inokulantem zawierała więcej suchej masy, bezazotowych związków wyciągowych (BNW), kwasu mlekowego i kwasu octowego, a mniej tłuszczu i włókna surowego, kwasu masłowego oraz włókna ADF, w porównaniu z kiszonką bez dodatków. Dodatki nie poprawiły tlenowej trwałości kiszonek z mieszanki bobowato-trawiastej.

Abstrakt. Celem badań była ocena wpływu Pseudomonas fluorescens I-4 (Ps I-4) na Fusarium culmorum wyizolowanego z uprawy białego szparaga. Fusarium culmorum i pozostałe grzyby izolowano na podłożach PDA i szparagowym. Wśród izolatów uzyskanych z gleby najbardziej dominującymi patogenami były F. oxysporum i F. culmorum. Właściwości biologiczne nielotnych i lotnych związków Ps I-4 oceniano metodą hodowlano-płytkową na podłożach PDA i Czapka. Aktywność przeciwgrzybową określano na podstawie indeksu tempa wzrostu, zdolności kiełkowania zarodników, stopnia zahamowania wzrostu grzybni i zarodników. Wyniki wykazały różnice w aktywności przeciwgrzybowej P. fluorescens, w zależności od wieku i gęstości hodowli bakteryjnej, rodzaju pożywki i obecności lotnych lub nielotnych metabolitów. Ps I-4 wykazał wyższą aktywność na zdolność kiełkowania zarodników grzybów (82–94% zahamowania) niż w przypadku wzrostu grzybni F. culmorum. Największe hamowanie liniowego wzrostu grzybni było obserwowane po zastosowaniu supernatantów otrzymanych z 6-godzinnej hodowli (zahamowanie 64–76%). P. fluorescens I-4 wykazał również zdolność syntezy metabolitów: HCN, sideroforów, proteaz, lipaz i solubilizacji fosforanu.

Abstrakt. Rokitnik zwyczajny wykorzystywany jest na całym świecie przede wszystkim ze względu na wysoką wartość odżywczą i unikatowe właściwości lecznicze. Jest rośliną o małych wymaganiach klimatyczno-glebowych. Przeprowadzone badania miały na celu określenie zmian składu mineralnego liści rokitnika zwyczajnego (Hippophae rhamnoides L. ssp. Rhamnoides) w zależności od podłoża i upływu czasu oraz oceny możliwości wzrostu na glebach zasolonych i zdegradowanych. Oznaczono następujące pierwiastki chemiczne: azot, fosfor, potas, wapń, magnez, żelazo, mangan, cynk, sód, molibden, chrom, ołów i kadm. Krzewy rokitnika zwyczajnego (Hippophae rhamnoides L. ssp. Rhamnoides), z których w czerwcu 2015 roku pobrane zostały liście, zlokalizowane były w czterech miejscach na terenie Szczecina. Gleby, na których rosły krzewy rokitnika, to gleby zasadowe. Różna lokalizacja miejsc rosnących krzewów rokitnika zwyczajnego (Hippophae rhamnoides L.) i zastosowane nawożenie spowodowały zróżnicowanie ilości fosforu, potasu, wapnia i magnezu w liściach tej rośliny, natomiast nie odnotowano wpływu na zmiany w nich zawartości azotu. Próbki liści pobrane rok wcześniej zawierały więcej azotu i fosforu, a mniej wapnia i magnezu. Liście rokitnika zwyczajnego, rosnącego nad brzegiem rzeki Odry, zawierały ponaddziesięciokrotnie więcej sodu, dwukrotnie więcej żelaza, trzykrotnie więcej manganu, w porównaniu z zawartością w liściach krzewów rosnących w innych miejscach. Nie stwierdzono zróżnicowania ilości manganu w liściach w zależności od lat badań, natomiast liście pobrane rok wcześniej zawierały więcej żelaza. W liściach rokitnika (Hippophae rhamnoides L.) nie stwierdzono molibdenu i chromu, ołowiu i kadmu. Pobieranie przez rokitnik dużych ilości sodu, wapnia i magnezu wskazuje na możliwość jego uprawy na glebach zasolonych i zdegradowanych.

Abstrakt. Jedną z nowych metod dezynfekcji materiału roślinnego w kulturach in vitro jest zastosowanie noanosrebra. Związek ten nie wykazuje toksycznego działania na roślinę, natomiast cechuje się wysoką skutecznością w eliminowaniu zakażeń bakteryjnych, wirusowych czy grzybowych. W pracy zbadano wpływ różnych stężeń i sposobów aplikacji nanosrebra na skuteczność dezynfekcji, cechy morfologiczne (wysokość i długość korzeni) oraz barwę liści jęczmienia jarego ‘Eunova’ w kulturach in vitro. Materiałem wyjściowym doświadczenia były zarodki jęczmienia, które wykładano na pożywkę MS uzupełnioną 4.0 i 6.0 mg · dm–3 nanosrebra oraz zarodki moczone wcześniej w roztworze nanosrebra 50 i 100 mg · dm–3 w czasie 2 i 4 h. Zarodki jęczmienia moczone 70-procentowym alkoholem etylowym stanowiły próbę kontrolną. Po 28 dniach doświadczenia zaobserwowano, że zarówno sposób dezynfekcji, jak i czas działania oraz stężenie roztworu nanosrebra miały wpływ na liczbę zakażeń, długość pędu i korzeni oraz barwę liści siewek jęczmienia. Najmniej skuteczne (100% zakażeń) okazało się moczenie zarodków w 50 mg · dm–3 roztworu nanosrebra przez 2 h. Natomiast najlepszą skuteczność dezynfekcji (brak zakażeń) uzyskano po dodaniu do pożywki MS 4.0 mg · dm–3 nanosrebra. Podobną skuteczność dezynfekcji uzyskano, mocząc zarodki w 100 mg · dm-3 roztworu nanosrebra oraz wykładając zarodki na pożywkę MS uzupełnioną nanosrebrem, niezależnie od jego stężenia.

Abstrakt. Kwas N-(2-pirydyloamino)metylenobisfosfonowy wykazują dużą aktywność herbicydową. W związku z tym należy zbadać jego odziaływanie na mikroorganizmy glebowe. Celem przeprowadzonych badań była ocena zdolności glebowych szczepów Penicillium do wzrostu w obecności kwasu N-(2-pirydyloamino)metylenobisfosfonowego jako alternatywnego źródła fosforu lub azotu lub węgla. Hodowle grzybów prowadzono w pełnym i zmodyfikowanym mineralnym podłożu Czapek, w temperaturze 25°C, przez 1–4 tygodnie. Modyfikacja podłoża polegała na wprowadzeniu 1 mM kwasu N-(2-pirydyloamino)metylenobisfosfonowego jako alternatywnego źródła składników odżywczych. Kontrolę względną stanowił wzrost grzybów w pełnym mineralnym podłożu Czapek, o pH 5,6 i pH 4,0. Kontrolę bezwzględną stanowiły pożywki bez łatwo przyswajalnych składników pokarmowych. Badania obejmowały oznaczenie kinetyki wzrostu grzybów, morfologii grzybów i stopnia rozkładu testowanego kwasu metodą spektrofotometryczną UV-VIS oraz pH hodowli. Testowane grzyby nie wykorzystywały kwasu N-(2-pirydyloamino)metylenobisfosfonowego jako alternatywnego źródła pożywienia. W każdym z modyfikowanych układów obserwowano zahamowanie wzrostu grzybni; nie odnotowano zmian stężenia wprowadzonego do pożywki kwasu. Równocześnie zaobserwowano zmiany fenotypowe testowanych grzybów, co wskazuje na ich zaburzenia metaboliczne w obecności tego kwasu.

Abstrakt. Badano wpływ soli cynku o stężeniu 50–650 mg ∙ dm–3 na reakcję fizjologiczną wierzby wiciowej, odmian Bjor, Tora i Jorr, uprawianej w hydroponice. Oznaczono zawartość barwników asymilacyjnych, wskaźniki względnej zwartości wody i deficytu wysycenia wodą, intensywność procesów asymilacji i transpiracji, przewodność szparkową, fotosyntetyczny współczynnik wykorzystania wody (WUE) oraz chwilowy fotosyntetyczny współczynnik wykorzystania wody (WUEI). Stwierdzano spadek natężenia badanych parametrów fizjologicznych wraz ze wzrostem dawki soli cynku w pożywce. Asymilacja i transpiracja wierzby wiciowej były w istotny sposób ograniczone szparkowo. Dodatek soli cynku do pożywki spowodował wzrost deficytu wysycenia wodą liści badanych odmian wierzby.

Abstrakt. Działanie toksyny wpływa na zachwianie równowagi procesów fizjologicznych przebiegających wewnątrz organizmu. Zmiany w parametrach biochemicznych krwi odzwierciedlają zaburzenia w procesach metabolicznych przebiegających w organizmie, wynikających z działania zanieczyszczeń. W przypadku owadów, u których hemolimfa wypełnia całą jamę ciała, zaburzenia pojawiające się w organizmie są odzwierciedlane w zmianie jej parametrów. Celem doświadczeń była ocena możliwości wykorzystania odczynu hemolimfy owada jako markera wskazującego na zatrucie insektycydami. Badania przeprowadzono na dorosłych osobnikach mącznika młynarka, poddanych działaniu insektycydów o różnych mechanizmach działania owadobójczego, w różnej temperaturze otoczenia (15°C, 25°C i 35°C). Oprócz badania odczynu hemolimfy określano śmiertelność intoksykowanych owadów po 3 dobach od aplikacji pestycydów. Wyniki wskazują na istnienie zależności pomiędzy odczynem hemolimfy a śmiertelnością badanych owadów. Aplikacja insektycydów skutkowała spadkiem odczynu hemolimfy – im spadek był większy, tym wyższą notowano śmiertelność. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość wykorzystania odczynu hemolimfy jako wskaźnika narażenia organizmu na insektycydy.

Abstrakt. Celem badań, przeprowadzonych w 2016 r. w Katedrze Fizjologii Roślin i Biochemii Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, była ocena wpływu egzogennej aplikacji kwasu 2-hydroksybenzoesowego (kwasu salicylowego) na wydajność aparatu fotosyntetycznego wierzby wiciowej rosnącej w warunkach podwyższonego stężenia soli. Pierwszym czynnikiem doświadczalnym było stężenie chlorku sodu (kontrola – pożywka pełna Hoaglanda, 3,0 g NaC l ∙ dm–3) drugim czynnikiem – stężenie kwasu 3-hydroksybenzoesowego (kontrola – pożywka pełna, 138 mg ∙ dm–3). Klon Tora dobrze tolerował krótki okres ekspozycji na zastosowane stężenie NaCl, o czym świadczą duże wartości takich wskaźników, jak wskaźnik witalności PSII (PI), wskaźnik Area oraz maksymalna potencjalna efektywność reakcji fotochemicznej w PSII, wyznaczona po adaptacji ciemniowej (FV/FM). Dłuższy okres ekspozycji roślin na zasolenie spowodował zmniejszenie u klonu Tora wartości parametru TFM (czasu wzrostu fluorescencji chlorofilu od początku pomiaru do osiągnięcia maksimum), u klonu ‘Bjor’ natomiast – PI oraz FV/FM. Aplikacja kwasu 2-hydroksybenzoesowego wywarła zróżnicowany wpływ na parametry indukcji fluorescencji chlorofilu „a” wierzby wiciowej rosnącej w warunkach stresu solnego. Zastosowanie kwasu 2-hydroksybenzoesowego, przy dłuższej ekspozycji roślin na podwyższone stężenie NaCl, zwiększyło wartości takich parametrów, jak TFM oraz FV/FM u klonu Bjor wierzby wiciowej; w przypadku klonu Tora zmniejszyło wartość wskaźnika PI.

Abstrakt. Celem badań była analiza aktywności krów rasy PHF w zależności od warunków utrzymania w trakcie laktacji, związanych z krótkotrwałym (trwającym 30 dni) zmniejszaniem im powierzchni bytowej. Materiał do badań stanowiły dwie grupy (po 25 krów) utrzymywane w sektorach z wybiegiem lub bez niego, poddawane okresowemu (trwającemu 30 dni) zagęszczeniu oraz jedna grupa o zmniejszającej się obsadzie. Wszystkie zwierzęta wyposażono w zamocowane na tylnych nogach pedometry, z których uzyskiwano informacje o aktywności wyrażonej w krokach na godzinę, częstotliwości odpoczynku (krotność na dzień), długości pojedynczego odpoczynku (min), łącznym czasie spoczynku (min). Analiza aktywności badanych grup przed wprowadzeniem zmian obsady zwierząt wykazała, że w grupie krów bez dostępu do wybiegu najaktywniejsze okazały się krowy w IV laktacji (175,59 kroku/h), oraz pierwiastki (147,09 kroku/h). Krowy pierwiastki odpoczywały najczęściej spośród badanych zwierząt (14,14), charakteryzował je również najdłuższy łączny czas odpoczynku (588,73 min). W grupie z dostępem do wybiegu największą aktywność, potwierdzoną statystycznie, wykazywały krowy pierwiastki (132,18 kroku/h) a najmniejszą – krowy w trakcie IV laktacji (108,92 kroku/h). Równocześnie krowy w IV laktacji cechowały się najmniejszą częstotliwością odpoczynku (8,41) oraz łącznym czasem odpoczynku wynoszącym 525,16 min, przy największej długości pojedynczego odpoczynku (74,91 min). Z powodu pierwszego wzrostu zagęszczenia stwierdzono bardzo dużą aktywność grupy krów bez dostępu do wybiegu (133,65 kroku/h), natomiast krowy z dostępem do wybiegu zmniejszyły swoją aktywność. Kolejne zagęszczanie badanych grup skutkowało zwiększeniem aktywności krów bez dostępu do wybiegu, co związane było z rosnącym stresem, natomiast krowy z dostępem do wybiegu nie zareagowały zwiększoną aktywnością, wydłużył się jednak czas ich pojedynczego spoczynku (61,16 min), przy spadku jego częstotliwości. Ostatecznie łączny czas odpoczynku był i tak krótszy niż w grupie bez dostępu do wybiegu. W grupie bez wybiegu odpoczynki stawały się rzadsze, ale jednocześnie dłuższe (59,91 min), co mogło być spowodowane problemem ze znalezieniem miejsca do odpoczynku. We wszystkich grupach badawczych łączny czas odpoczynku skrócił się do niespotykanego wcześniej czasu poniżej 490 min.

Abstrakt. Celem doświadczenia było zbadanie potencjalnych skutków stresu oksydacyjnego w surowicy, mięśniach piersiowych i nóg kurcząt brojlerów Ross 308, utrzymywanych w dwóch systemach odchowu w okresie letniej wysokiej temperatury powietrza. Kurczęta (400) przydzielono do dwóch grup (po 200 ptaków): I – ptaki utrzymywane w systemie ściołowym bez możliwości korzystania z wybiegów, II – kurczęta utrzymywane w systemie ściołowym z możliwością korzystania z wybiegów. Ptaki żywiono ad libitum standardowymi paszami sporządzonymi na bazie koncentratów. Ptaki przez cały okres doświadczenia miały swobodny dostęp do poideł z wodą. Obie grupy były utrzymywane w jednakowych warunkach środowiskowych (wilgotności, temperatury, programu świetlnego) oraz żywieniowych. W 6. tygodniu odchowu, w czasie wystąpienia letnich upałów, badano aktywność enzymów antyoksydacyjnych (SOD, CAT, GPx) oraz stężenie GSH i MDA w surowicy i mięśniach piersiowych i nóg. Dodatkowo krew i tkanki pobrano dzień przed wystąpieniem podwyższonej temperatury zewnętrznej. Wyniki wskazują, iż wysoka temperatura może indukować u kurcząt brojlerów stres oksydacyjny, niezależnie od systemu utrzymania, jednak kurczęta korzystające z zielonych wybiegów charakteryzowały się stabilniejszym systemem antyoksydacyjnym. Wysoka temperatura powietrza inicjuje peroksydację lipidów, na co wskazuje wzrost poziomu MDA, przy czym mięśnie nóg są bardziej wrażliwe na stres oksydacyjny niż mięśnie piersiowe.

Abstrakt. Przemysł drobiarski produkuje duże ilości odpadów, które obejmują odpady stałe i ścieki. Przeprowadzono liczne badania nad zanieczyszczeniem mikrobiologicznym w różnych etapach hodowli i przetwórstwa drobiu. Niewiele jest jednak doniesień dotyczących zanieczyszczeń mykologicznych w różnych etapach zagospodarowania odpadów z przemysłu drobiarskiego. Celem badań było analiza mykologiczna różnych odpadów drobiarskich, m.in. rodzajów piór po uboju, szlamu, osadu biologicznego i kompostu. Próbki pobierano w kilku terminach w latach 2015–2016. Izolację grzybów przeprowadzono metodą seryjnego rozcieńczania i posiewu na podłożu RBA, uzupełnionym antybiotykiem. Identyfikację grzybów przeprowadzono mikroskopowo i genetycznie (gen RNA z rybosomalnym genem 18S). Liczba grzybów (jtk · g–1 s.m.) wyizolowanych z piór kurcząt i gęsi wynosiła 103–104, z piór kaczych i indyczych – 106–107, z kompostu – 103–105, ze szlamu – 104, a z osadu biologicznego – 104–106. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono zależność między liczebnością grzybów z różnych materiałów odpadowych, pobranych w zmiennych warunkach, a miejscem ich pochodzenia.

Abstrakt. Fluor ze względu na wysoką elektroujemność jest jednym z najbardziej toksycznych dla roślin pierwiastków. Związki fluoru po wniknięciu do tkanki roślinnej mogą powodować wiele zmian fizjologicznych i biochemicznych. Celem niniejszej pracy było określenie wpływu 10 mM fluorku sodu (NaF) na parametry morfologiczne (długość korzenia, długość siewki) oraz parametry biochemiczne (zawartość proliny, chlorofilu całkowitego i karotenoidów) w liściach 10-dniowych siewek różnych gatunków roślin rosnących w warunkach laboratoryjnych. Wyniki doświadczenia wykazały, że fluorek sodu niekorzystnie wpłynął na parametry morfologiczne i biochemiczne testowanych roślin, w porównaniu z próbą kontrolną. Wśród badanych roślin trzy gatunki (jęczmień, rzodkiew, łubin) charakteryzowały się zwiększoną tolerancją na NaF w odniesieniu do innych testowanych roślin. Natomiast mniejszą tolerancję na działanie soli NaF wykazały pszenica, rzodkiewka, pomidor, lucerna i słonecznik.

Abstrakt. Celem badań była analiza zależności pomiędzy polimorfizmem genu PIT-1 w obrębie 6 eksonu pierwszego bydlęcego chromosomu (c.1178G>A) a wielkością postępu produkcyjnego u krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej. Stwierdzono, że największym rocznym postępem produkcyjnym i postępem kumulowanym w wydajności mleka i tłuszczu charakteryzowały się homozygoty AA. W przypadku wydajności białka w mleku korzystniejszymi wartościami obliczonych parametrów odznaczały się homozygoty GG.

Abstrakt. Celem badań była analiza zależności pomiędzy polimorfizmem genu PRL w obrębie 4 eksonu 23 bydlęcego chromosomu (locus g.8398G>A) a wielkością postępu produkcyjnego w zakresie wydajności mleka, tłuszczu i białka w mleku u krów rasy polskiej holsztyńsko- -fryzyjskiej odmiany czarno-białej. Wyniki przeprowadzonych badań świadczą o występujących zależnościach między genotypem w locus g.8398G>A genu PRL a postępem produkcyjnym w zakresie wydajności mleka oraz tłuszczu i białka w mleku. Wykazano, że największym postępem produkcyjnym oraz postępem kumulowanym w wydajności mleka oraz wydajności tłuszczu i białka w mleku charakteryzowały się heterozygoty AG w locus g.8398G>A, natomiast najmniejsze wartości analizowanych parametrów uzyskały homozygoty AA.

Abstrakt. Wierzba wiciowa (Salix viminalis L.) jest gatunkiem należącym do tzw. roślin energetycznych, wykorzystywanych jako odnawialne źródło energii. W przeprowadzonych badaniach poddano ocenie wpływ niedoboru i nadmiaru fosforu oraz potasu na wybrane cechy fizjologiczne dwóch genotypów wierzby wiciowej klonów ‘Bjor’ oraz ‘Tora’, uprawianych metodą hydroponiczną. Celem badań był wybór genotypu bardziej odpornego na zakłócone stosunki troficzne w środowisku. Do pożywki pełnej Hoaglanda (kontrola) dodawano 20 i 40% fosforu lub potasu oraz zmniejszano w niej zawartość tych pierwiastków także o 20 i 40%. Określono liczbę pędów wytworzonych przez rośliny, długość i dynamikę wzrostu pędów, plon świeżej i suchej masy części nadziemnej oraz systemu korzeniowego, a także bilans wodny obu badanych klonów wierzby wiciowej. Otrzymane wyniki wskazują, iż klon ‘Tora’ i ‘Bjor’ charakteryzują się podobną odpornością na zmienne warunki żywienia fosforem oraz potasem.

Abstrakt. Serwatka kwasowa jest cennym surowcem uzyskiwanym podczas produkcji serów twarogowych oraz kazeiny kwasowej. Pomimo znacznego rozwoju technik przetwórstwa serwatki wykorzystanie serwatki kwasowej, ze względu na jej niskie pH, nadal pozostaje wyzwaniem, zwłaszcza dla małych zakładów mleczarskich. Celem pracy było opracowanie i ocena fermentowanych napojów na bazie serwatki kwasowej z udziałem kultur jogurtowych. W celu zwiększenia zawartości kazeiny i uzyskania produktu o cechach jakościowych zbliżonych do fermentowanych napojów mlecznych serwatkę połączono z mlekiem, niesłodzonym mlekiem skondensowanym lub z odtłuszczonym mlekiem w proszku. Ponadto napoje wzbogacano w prebiotyki (inulinę i oligofruktozę) albo w białko serwatkowe, dodając koncentraty WPC (whey protein concentrates). Ocena napojów obejmowała pomiar kwasowości i analizę sensoryczną. W pracy badano również wpływ pasteryzacji serwatki na jakość napojów. Na podstawie otrzymanych rezultatów wybrano najlepsze surowce i dodatki do produkcji napojów na bazie serwatki kwasowej. Wyniki pozwoliły opracować kilka wariantów napoju o pożądanych właściwościach. Stwierdzono, że aby otrzymać produkt o dobrych właściwościach sensorycznych, dodatek mleka musi wynosić co najmniej 50%. Najbardziej odpowiednią obróbką cieplną serwatki była pasteryzacja w temperaturze 72°C przez 10 minut. Uzyskane wyniki wskazują, że serwatka kwasowa może być wykorzystana jako surowiec do produkcji akceptowanych sensorycznie napojów fermentowanych. Praca przedstawia nową metodę bezpośredniego wykorzystania serwatki kwasowej, która może stanowić atrakcyjną propozycję dla przemysłu mleczarskiego.

Abstrakt. Celem pracy było użycie wysokoprzepustowej technologii genotypowania do zlokalizowania genów odpowiedzialnych za przywracanie męskiej płodności w odmianie mieszańcowej żyta zawierającej sterylizującą cytoplazmę Pampa. Metodę Diversity Arrays Technology (DArT) zastosowano do analiz w obrębie 48 osobników populacji F2 otrzymanej w wyniku krzyżowania pomiędzy męskosterylną linią S305P a losowo wybraną rośliną odmiany Gonello F1. Analizy DArT były uzupełnione dostępnymi w literaturze markerami opartymi na metodzie PCR, związanymi z przywracaniem płodności w CMS-Pampa lub alternatywnymi źródłami CMS żyta. Ogółem do genotypowania użyto ponad 3300 markerów. Skonstruowana mapa genetyczna obejmowała siedem grup sprzężeń zawierających łącznie 763 markery i pokrywała obszar ok. 520 cM. Osiemdziesiąt markerów molekularnych wykazywało statystycznie istotny związek z przywracaniem płodności w badanej populacji. Ich rozmieszczenie wskazuje na dwa regiony genomu istotne dla przywracania płodności – chromosom 4RL z silnym genem restorerowym oraz 1R z genem o mniejszym efekcie fenotypowym. Lokalizacje te okazały się zgodne z wcześniejszymi danymi literaturowymi. Nowe markery molekularne z tych obszarów, istotnie związane z przywracaniem płodności, zostały zidentyfikowane. Między nimi znajdują się markery oparte na PCR, ale otrzymane w wyniku konwersji z markerów DArT.

Abstrakt. Celem przeprowadzonych badań było określenie oddziaływania 1-alkilo-3- -metyloimidazoliowych soli amoniowych (ILs) z anionem tetrafluoroboranowycm na aktywność peroksydaz w glebie. Doświadczenie laboratoryjne przeprowadzono na próbkach piasku gliniastego (Corg 8,71 g · kg–1, pHKCl 6,36), gliny lekkiej (Corg 10,92 g · kg–1, pHKCl 6,81) oraz gliny piaszczysto- -ilastej (Corg 33.81 g · kg–1, pHKCl 7,13). Próbki gleby przesiano przez sito o średnicy oczek 2 mm i wprowadzono do nich trzy ciecze jonowe: tetrafluoroboran 1-butylo-3-metyloimidazoliowy [BMIM][BF4], tetrafluoroboran 1-heksylo-3-metyloimidazoliowy [HMIM][BF4] oraz tetrafluoroboran 1-oktylo-3-metyloimidazoliowy [OMIM][BF4] w ilości: 0, 10, 100 i 1000 mg · kg–1. Aktywność peroksydaz oznaczono spektrofotometrycznie w 1., 3., 7., 14., 28., 56. i 112. dniu doświadczenia. Wprowadzenie 1-alkilo-3-metyloimidazoliowych soli amoniowych spowodowało w większości istotne zmiany aktywności peroksydaz glebowych, które zależały od rodzaju soli, jej dawki, czasu inkubacji oraz właściwości gleby. Zaobserwowane zmiany zwiększały się wraz ze wzrostem dawki oraz z wydłużaniem podstawnika alkilowego w kationie. Największy wpływ ILs na aktywność peroksydaz wykazano w piasku gliniastym.

Abstrakt. Celem badań prowadzonych w latach 2014–2015 było określenie wpływu aparatu do destylacji, jak również czasu destylacji na ilość i skład chemiczny olejku eterycznego z cząbru górskiego (Satureja montana L.). Olejek eteryczny wyizolowano z ziela S. montana, zebranego w okresie kwitnienia, wykorzystując dwa różne aparaty do destylacji: Derynga i Clevengera. Ponadto zastosowano różny czas destylacji (2, 3 i 4 godziny). Otrzymane olejki zanalizowano, wykorzystując chromatograf gazowy sprzężony ze spektrometrem masowym (GC-MS). Analiza GC-MS wykazała obecność 47 związków w olejkach otrzymanych zarówno w aparacie Derynga, jak i w aparacie Clevengera. Głównym składnikiem wszystkich analizowanych próbek olejku S. montana był karwakrol (54,44–68,53%). Innymi ważnymi składnikami były: γ-terpinen (5,21–8,67%), p-cymen (4,40–9,53%), α-terpinen (1,20–2,04%) oraz β-kariofilen (4,58–5,77%). Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, że czas destylacji w aparacie Derynga nie miał istotnego wpływu na zawartość olejku. Natomiast zawartość olejku uzyskanego w aparacie Clevengera była zależna od czasu destylacji. Ponadto nie wykazano wpływu czasu destylacji na ilość głównych składników zidentyfikowanych w olejkach wydzielonych w obu aparatach do destylacji, chociaż odnotowano znaczące interakcje pomiędzy składnikiem olejku a czasem destylacji.

Abstrakt. Skład mikrobiologiczny odpadów przemysłu drobiarskiego jest bardzo zróżnicowany. Zasiedlają je drobnoustroje, które do swojego wzrostu wykorzystują zawarte w nich substancje organiczne. Duże znaczenie w szybkości rozkładu materii organicznej ma odpowiedni skład mikroorganizmów. W związku z tym bardzo pożądane są drobnoustroje, które jednocześnie działają na rozkład kilku związków. W badaniu określono aktywność metaboliczną szczepów bakteryjnych względem lipidów, białka oraz skrobi. Szczepy zostały wyizolowane ze środowiska odpadów podrobiarskich. Potencjał metaboliczny szczepów bakteryjnych określono na podstawie indeksu aktywności, uwzględniając średnicę strefy hydrolizy i średnicę kolonii. Szczepy bakteryjne w różnym stopniu rozkładały związki organiczne. Ich aktywność metaboliczna oraz ukierunkowanie na substraty były zależne od rodzaju wyizolowanych szczepów bakteryjnych.

Abstrakt. Celem pracy była ocena postępów w zakresie wdrażania zasad integrowanej ochrony roślin (ang. Integrated Pest Management, IPM) w gospodarstwach rolnych. Zebrano opinie rolników na temat wdrażania integrowanej ochrony roślin w ich gospodarstwach oraz oceniono dostępność asortymentu biopreparatów jako rozwiązania alternatywnego dla ochrony chemicznej. Prawie 60% rolników, prowadzących gospodarstwa w systemie konwencjonalnym, deklarowało stosowanie chemicznych środków ochrony roślin profilaktycznie na wypadek wystąpienia agrofagów (co jest niezgodne z zasadami integrowanej ochrony roślin). Rolnicy poddani ankietyzacji w większości nie słyszeli o integrowanej ochronie roślin. Jednak możliwe jest to, że rolnicy znają ograniczenia wprowadzone w 2014 roku, jednak ich nie akceptują. Zaobserwowano, że w grupie rolników deklarujących znajomość zasad IPM wzrasta odsetek respondentów świadomych ekotoksyczności pestycydów. Dlatego informowanie rolników o potrzebie ograniczania chemizacji rolnictwa wydaje się uzasadnione. Rolnicy zwracają uwagę na niewielki asortyment biologicznych środków ochrony roślin oraz na potrzebę wsparcia finansowego tych rolników, którzy rezygnują z intensywnego stosowania chemicznych środków ochrony roślin.