Wydanie 371(70) 2024

Abstrakt. W moczu zdrowych psów i kotów białko jest obecne w śladowych ilościach. W większych ilościach może występować w moczu zwierząt chorych, a także w niektórych stanach fizjologicznych. Rutynowo białkomocz jest oceniany na podstawie stosunku stężenia białka w moczu do stężenia kreatyniny (wskaźnik UPC, urine protein to creatinine ratio). Jest to wskaźnik powszechnie uznany za prognostyczny. W warunkach prawidłowych wynosi <0,2. Wartości mieszczące się w granicach od 0,2 do 0,4 u kotów oraz od 0,2 do 0,5 u psów uważa się za graniczne, natomiast wartości UPC >0,4 u kotów i >0,5 u psów są uważane za potwierdzenie białkomoczu. W procesie diagnozowania przyczyn białkomoczu u psów i kotów należy rozważyć uszkodzenie kłębuszków, kanalików nerkowych, tkanki śródmiąższowej oraz postępującą utratę nefronów. Czułym wskaźnikiem diagnostycznym dysfunkcji nerek są frakcje białek obecne w moczu, różniące się masą cząsteczkową. Zwiększone wydalanie białek o dużej masie może wskazywać na uszkodzenie kłębuszków nerkowych, a utrata białek drobno- cząsteczkowych na dysfunkcję kanalików nerkowych. Jeśli białkomocz utrzymuje się i/lub nie ustępuje po leczeniu choroby podstawowej, konieczne jest wdrożenie leczenia, którego celem powinna być redukcja białkomoczu >90% u kotów i >50% u psów. Najskuteczniejszą metodą leczenia obniżającą białkomocz i mającą jednocześnie walor terapii nefroprotekcyjnej i kardioprotekcyjnej jest blokada układu renina–angiotensyna–aldosteron (na różnych jego poziomach). Nieodzowne jest również stosowanie właściwej diety, zwłaszcza ograniczenie podaży białka i sodu.

Abstrakt. Celem pracy była analiza zmian składu mleka w zależności od obecności w paszy składników genetycznie modyfikowanych (GM) oraz w zależności od wieku krów i fazy laktacji. Badania przeprowadzono na stadzie bydła rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej (n = 50), utrzymywanego w systemie uwięziowym. Paszą genetycznie modyfikowaną była mieszanka uzupełnia- jąca. Na podstawie raportów wynikowych próbnych udojów zebrano dane o składzie ogólnym mleka, liczbie komórek somatycznych oraz zawartości mocznika. Uzyskane wyniki analiz podzielono na grupy: mleko krów pierwiastek (P) oraz będących w II i III laktacji (W). W każdej grupie wiekowej wyodrębniono po dwie podgrupy: krowy od 1. do 4. miesiąca laktacji (I) oraz krowy od 5. do 8. miesiąca laktacji (II). Powyższe podgrupy podzielono na mleko krów żywionych GMO (G) oraz bez GMO (B). Wykazano, że zastosowanie paszy z dodatkiem roślin genetycznie modyfikowanych wpływa na obniżenie poziomu kazeiny i wzrost laktozy w mleku. Zastosowanie paszy z produktów GMO nie wpłynęło na poziom tłuszczu, białka ogólnego, udziału tłuszczu do białka, poziom mocznika, liczbę komórek somatycznych w mleku oraz wydajność krów. Analizując uzyskane wyniki, można stwierdzić, że wycofanie z dawki pokarmowej dodatków paszowych na bazie pasz genetycznie modyfikowanych nie wpływa negatywnie na jakość technologiczną mleka.

Abstrakt. Celem pracy było porównanie jakości twarogów wyprodukowanych z mleka surowego i pasteryzowanego w gospodarstwie rodzinnym w sezonie letnim i zimowym. Przeprowadzone analizy wykazały, że pora roku pozyskania mleka miała wpływ na jego skład chemiczny oraz wybrane cechy jakościowe. Z technologicznego punktu widzenia korzystniejszy skład i cechy jakościowe mleka stwier- dzono zimą niż latem. Na jakość wytworzonych twarogów wpływ miał zarówno sezon pozyskania mleka, jak i jego rodzaj (surowe, pasteryzowane). W sezonie zimowym otrzymano ponad półtora razy wyższy wydatek twarogu z mleka pasteryzowanego w porównaniu z okresem letnim. Twarogi wyprodukowane z mleka surowego były bardziej twarde i sprężyste, nadające się do krojenia, natomiast twarogi wy- tworzone z mleka pasteryzowanego były mniej zwięzłe, bardziej odpowiednie do smarowania. Ocena organoleptyczna twarogów wykazała, że korzystniejszymi walorami konsumenckimi charakteryzowały się sery wyprodukowane w sezonie zimowym.

Abstrakt. Geny kodujące białko wiążące retinol typu 4 (RBP4), podjednostkę beta hormonu folikulotropowego (FSHB) i nabłonkowy czynnik wzrostu (EGF) zostały zaproponowane jako geny kandydujące dla cech rozrodczych u świń. Badania przedstawione w niniejszej pracy miały na celu znalezienie zależności pomiędzy wariantami tych genów a cechami rozrodczymi u świń hodowanych w Polsce. Badaniami objęto lochy krzyżówki międzyrasowej wielka biała polska x polska biała zwisło- ucha (n = 288) i rasy yorkshire (n = 195). Polimorfizm insercyjno-delecyjny (indel) genu EGF określono metodą PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy), natomiast polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) w genach RBP4 i FSHB metodą PCR-RFLP (polimorfizm długości fragmentów restrykcyjnych). Uzy- skane wyniki wykazały, że liczba prosiąt urodzonych (TNB) i liczbą prosiąt żywo urodzonych (NBA) w pierwszym, drugim i piątym miocie były powiązane z wariantami genu RBP4, TNB i NBA w pierwszych dwóch miotach z wariantami FSHB, natomiast obie cechy we wszystkich miotach z wariantami genu EGF (p ≤ 0,05 lub p ≤ 0,01). W przypadku genu RBP4 korzystny dla analizowanych cech był genotyp heterozygotyczny (AB), natomiast w odniesieniu do genów FSHB i EGF genotypy homozygotyczne odpowiednio AA i BB. Uzyskane wyniki wskazują, że polimorfizm w trzech analizowanych genach jest powiązany z ważnymi cechami rozrodczymi świń utrzymywanych w Polsce.

Abstrakt. Białko UCP3 może pełnić kilka różnych funkcji, takich jak regulacja metabolizmu lipidów w mitochondriach, ochrona przed stresem oksydacyjnym oraz regulacja metabolizmu energetycznego, a prawidłowy metabolizm jest kluczowy dla krów w okresie laktacji. Celem pracy było oszacowanie czę- stości występowania alleli i genotypów oraz określenie wpływu poszczególnych genotypów na cechy pro- dukcyjne mleka dla czterech polimorfizmów (rs467440799, rs446854207, rs444645335 i rs440638775) w genie UCP3. Doświadczenie przeprowadzono w stadzie krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej czarno-białej, a genotypy określono metodą PCR-RFLP. Przeprowadzone badania wykazały, że anali- zowane pojedyncze podstawienia nukleotydowe (SNP) w istotny (p ≤ 0,05) sposób wpływają na cechy użytkowości mleka, takie jak wydajność mleka, wydajność tłuszczu i wydajność białka.

Abstrakt. Celem pracy było stwierdzenie, czy zastosowana rehabilitacja u psów, u których nastąpiło zerwanie więzadła krzyżowego doczaszkowego i które poddano leczeniu metodą TPLO, usprawnia pacjentów w czasie krótszym niż w przypadku podjęcia rehabilitacji psów nieoperowanych. Przeanali- zowano karty medyczne 31 psów 19 ras obojga płci w wieku od 9 miesięcy do 15 lat. Psy podzielono na dwie grupy, psy lekkie i psy ciężkie. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą testu Chi2, uwzględniając źródło zmienności, jakim były masa ciała (psy lekkie i psy ciężkie), rehabilitacja po za- biegu TPLO lub rehabilitacja bez interwencji chirurgicznej oraz okres dochodzenia do zadowalającej sprawności kończyny wobec stanu poprzedzającego rehabilitację. Masa ciała nie była czynnikiem determinującym osiągnięcie sprawności psa po urazie CCL bez względu na sposób leczenia. Stwier- dzono, że psy lekkie w krótszym czasie dochodziły do zadowalającej sprawności, a okres poprzedza- jący podjęcie rehabilitacji po urazie nie wpłynął na sprawność psów. Ponadto stwierdzono, że czas od wystąpienia urazu do rozpoczęcia rehabilitacji oraz od urazu do operacji nie miał wpływu na uzyskanie pełnej sprawności.

Abstrakt. Stosowanie mikroorganizmów w rolnictwie wzbudza coraz większe zainteresowanie. Tym samym stan wiedzy dotyczący tego zagadnienia oraz postęp biotechnologiczny znacznie wzrastają. Przeprowadzono badania polowe w sezonie wegetacyjnym 2022–2023, które miały na celu ocenę wpływu łącznego stosowania preparatów bakteryjnych oraz nawożenia mineralnego azotem na plon ziarna i słomy pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) oraz strukturę uzyskiwanego plonu. Czynnikami prowadzonego doświadczenia polowego były preparaty bakteryjne: kontrola (brak stosowania preparatów bakteryjnych), I – Azotobacter i Arthrobacter, II – Bacillus subtillis, Bacillus megaterium, Bacillus azotofixans, III – Bacillus azotofixans; oraz nawożenie mineralne azotem: kontrola (brak nawożenia mineralnego azotem), 43 kg N·ha−1, 86 kg N·ha−1, 130 kg N·ha−1. Przeprowadzone badania wykazały najkorzystniejsze efekty po zastosowania preparatu bakteryjnego zawierającego bakterie Azotobacter i Arthrobacter. Wykazano istotny statystycznie wzrost plonów ziarna średnio o 17%, liczby kłosów na m2 o 15%, długości kłosa o 5% oraz masy tysiąca ziaren o 3%. Zastosowanie pozostałych prepara- tów również powodowało wzrost analizowanych cech, lecz były one niższe od podanych dla bakterii Azotobacter i Arthrobacter. Stopniowy wzrost poziomu nawożenia mineralnego N również wpływał pozytywnie na analizowane cechy. Przeprowadzone badania polowe pozwoliły stwierdzić możliwą redukcję nawożenie mineralnego w warunkach prowadzonego doświadczenia N o około 33% bez strat w plonach przy zastosowaniu preparatu bakteryjnego zawierającego Azotobacter i Arthrobacter. Należy więc zalecać stosowanie tych bakterii w uprawie pszenicy ozimej, jednak ze względu na możliwą zmienną skuteczność stosowania w różnych warunkach glebowo klimatycznych należy kontynuować przedstawione badania na różnych obszarach zarówno w uprawie pszenicy, jak i innych roślin.

Abstrakt. Odpowiednia zawartość pierwiastków śladowych u bydła jest bardzo ważna dla utrzy- mania prawidłowego stanu zdrowia oraz wydajności. W ostatnich latach coraz częściej podejmowane są badania mające na celu ocenę interakcji między różnymi mikro- i makroelementami, zwłaszcza tymi niezbędnymi dla organizmu. Ma to znaczenie dla oceny różnic w ich przyswajalności. Celem pracy było porównanie zawartości selenu i miedzi w surowicy krów hodowanych w różnych typach gospodarstw oraz interakcji między tymi pierwiastkami. Do analizy selenu wykorzystano metodę spektrofluorometryczną i posłużono się spektrofluorymetrem Shimadzu RF-5001 PC, natomiast do analizy miedzi wykorzy- stano metodę kalorymetryczną i spektrofotometr Marcel Media. Wyniki analizowano statystycznie za pomocą oprogramowania Statistica 13.3 PL. Dokładność metody analitycznej określono na podstawie materiału referencyjnego Seronorm Trace Elements Whole Blood L-2. Odzysk wynosił od 95 do 97% wartości odniesienia. Wykazano, że bydło mięsne z gospodarstw konwencjonalnych charakteryzowa- ło się wyższym stężeniem selenu (0,09 ± 0,034 vs. 0,015 ± 0,057 μg·ml−1) i miedzi (0,834 ± 0,14 vs. 0,658 ± 0,176 μg·ml−1) w surowicy niż bydło pochodzące z gospodarstw ekologicznych. Dodatkowo nie zaobserwowano istotnych statystycznie korelacji pomiędzy stężeniem Se i Cu w gospodarstwach. W celu zapewnienia optymalnego pokrycia zapotrzebowania na pierwiastki niezbędne zaleca się su- plementację zwierząt.