Wydanie 372(71) 2024

Abstrakt. Celem artykułu był przegląd badań asocjacyjnych dotyczących polimorfizmów zlokali- zowanych w receptorze hormonu wzrostu (GHR), insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1) oraz w kinazie janusowej 2 (JAK2). Poprawa cech produkcyjnych przeżuwaczy jest ściśle związana z identy- fikacją polimorfizmów w osi somatotropowej. Ta zmienność genetyczna może mieć pozytywny wpływ na zwiększenie produkcji mleka. Receptor hormonu wzrostu wpływa na metabolizm białek, węglowodanów i lipidów, natomiast kinazy janusowe jako czynniki transkrypcyjne bezpośrednio regulują geny biorące udział w wydzielaniu mleka w gruczole sutkowym. Czynnik genetyczny może mieć korzystny wpływ na zwiększenie wydajności mlecznej, dlatego zastosowanie selekcji markerowej może przyczynić się do szybszej identyfikacji zwierząt o lepszych predyspozycjach genetycznych.

Abstrakt. Mukopolisacharydozy (MPS) to grupa rzadkich dziedzicznych chorób metabolicznych, które wpływają na zdolność organizmu do rozkładania mukopolisacharydów. Występuje 7 typów u człowieka i 5 u psa domowego. Wskutek niedoboru lub całkowitego braku aktywności enzymów katabolicznych następuje kumulacja glikozaminoglikanów w komórkach, tkankach oraz narządach, co powoduje ich nieprawidłowe funkcjonowanie. MPS charakteryzują się szerokim spektrum objawów klinicznych, do których należą m.in. deformacje szkieletu, organomegalia, spowolniony wzrost czy zmętnienie rogówki. Celem pracy było przedstawienie informacji dotyczących sposobu dziedziczenia mukopolisacharydozy oraz podłoża genetycznego poszczególnych typów z uwzględnieniem ras psów, u których zidentyfikowano dany typ choroby. Ze względu na złożoność objawów mukopolisacharydozy są chorobami trudnymi do leczenia. W diagnostyce mukopolisacharydoz wykorzystuje się kliniczne metody diagnostyczne oparte na metodach przesiewowych i diagnostyce molekularnej, które charak- teryzują się dokładnością i czułością zbliżoną do metod stosowanych u ludzi.

Abstrakt. Traszka górska Ichthyosaura alpestris należy do gromady płazów, która jest szczególnie narażona na negatywne skutki degradacji siedlisk wodnych. Niszczenie i fragmentacja potencjalnych miejsc rozrodu i bytowania następuje na skutek intensywnych przekształceń krajobrazu, prac budowlanych czy zabiegów melioracyjnych. Ponadto zmiany klimatu wpływają na dostępność zasobów wodnych, co może skutkować zmniejszeniem liczby miejsc rozrodu. Pomimo że traszka górska nadal jest uważana przez IUCN (2023) za gatunek najmniejszej troski (LC), jest podatna na zanikanie. Biorąc pod uwagę obecne i przyszłe zagrożenia, konieczne jest stałe monitorowanie stanowisk występowania i rozrodu oraz ich ochrona. W artykule opisano propozycję metod badań i monitorowania traszki górskiej. Należy wykonywać cyklicznie inwentaryzacje kompleksów potencjalnych zbiorników wodnych w poszukiwaniu osobników dorosłych, podchodzących do rozrodu wiosną i wczesnym latem oraz w późniejszym czasie rozwijających się larw. Zaleca się przeprowadzanie obserwacji dna i roślinności, odłowów z użyciem czerpaka herpetologicznego oraz wyszukiwania jaj. Ponadto warto szacować Indeks Przydatności Siedliskowej (HSI), jaki zasugerowano w tym artykule. Umożliwi to monitorowanie stanu lokalnej populacji oraz wprowadzenie działań ochronnych na danym terenie w odpowiednim momencie.

Abstrakt. Celem pracy była ocena matematycznych testów pozwalających na precyzyjniejszą analizę statystyczną wartości SCC zawartych w mililitrze dojonego mleka, a zmierzonych licznikiem elektronicznym. Porównanie wartości kolumn współczynnika Nelsona Philpota z wartościami pozostałych parametrów oraz z przebiegiem ich krzywych sugeruje, że najbardziej zbliżony – ale nie identyczny – do wahań wysokości słupków linearnego wskaźnika jest przebieg krzywych średniej geometrycznej i natu- ralnego logarytmu. Podkreślenia wymaga jednak, że wartości tego logarytmu okazały się ~3,7-krotnie większe od współczynnika linearnego, a pierwszej z tych średnich były aż ~50-krotnie większe od wspomnianego współczynnika. Mimo coraz większej liczby stosowanych elektronicznych liczników przeznaczonych do ilościowych badań cytologicznych mleka zastosowanie badań terenowym odczynem komórkowym (TOK lub CMT) wcale nie zmniejszy się. Koniecznie jest jednak precyzyjniejsze pobieranie prób oraz zharmonizowanie danych linearnego współczynnika Philpota i sposobu interpretacji dawnego indeksu Drury’ego–Reeda. Ponieważ przemysł mleczarski zaakceptował już logarytm naturalny oraz średnią geometryczną w ocenie mleka, należałoby ustalić też i dla nich progowe wartości SCC przez odpowiedni eksperyment w naturalnych warunkach (field trial). W prezentowanej pracy zauważono, że każda ze średnich miała swe zalety i wady, dlatego podobnie (obserwacja w warunkach naturalnych) warto by ocenić średnie harmoniczne i kwadratowe.

Abstrakt. Dotychczas wiele badań skupiało się na genetycznym podłożu cech produkcyjnych mleka bydła i stosowano w nich modele odziedziczalności, które zakładały, że efekty poszczególnych genów sumują się w prosty sposób i pozostają niezmienione przez całe życie krowy, niezależnie od czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Celem pracy było zweryfikowanie tego założenia poprzez sprawdzenie, czy działanie poszczególnych alleli genów LTF (podstawienie C/T w eksonie 3) i TNFα (podstawienie T/C w intronie 6) jest zmienne i zależne od środowiska wewnętrznego krowy (stan fizjologiczny). Materiał genetyczny wykorzystany w badaniach pobrano od czarno-białych krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej utrzymywanych w jednej oborze na terenie Polski. Raz w miesiącu na podsta- wie próbnych udojów badano dobową wydajność mleka oraz procentową zawartość tłuszczu, białka i laktozy. Wyniki badań pokazują, że działanie poszczególnych alleli genów LTF i TNFα jest zmienne w trakcie laktacji, czyli zależy od stanu fizjologicznego krowy.