Wydanie 366(65) 2023

Abstrakt. W pracy przedstawiono proponowane metody monitoringu borsuka europejskiego na terenie Polski. Poza charakterystyką gatunku zostały omówione wymagania siedliskowe, zagrożenia oraz perspektywy ochrony. Na podstawie danych literaturowych opracowano wskaźniki pozwalające uzyskać rzetelne informacje o liczebności populacji i stanie siedliska. Dodatkowo podano przykład wypełnionej karty obserwacji oraz wynikającą z niej ocenę. Dane zbierane w zalecany sposób mogą pomóc poznać aktualną sytuację borsuków w Polsce i tym samym przysłużyć się do wdrożenia odpowiednich środków ich ochrony.

Abstrakt. Żywienie psów nie jest prostą sprawą. Psy są jednym z najbardziej zróżnicowanych gatunków zwierząt na świecie. Tysiące lat ewolucji psa domowego (Canis lupus familiaris L.) sprawiły, że obecnie wyróżnia się setki ras, które różnią się nie tylko barwą i typem sierści czy charakterem, ale przede wszystkim wielkością. Żadne zwierzę domowe nie miało bogatszej historii ewolucji w bezpośrednim kontakcie z człowiekiem niż pies domowy. W związku ze wzrastającą świadomością właścicieli dynamicznie zmienia się rynek karm dla zwierząt. Produkowane są karmy dostosowane do wieku psa, jego trybu życia, aktywności fizycznej oraz wielkości rasy. Mimo to często dieta zwierzęcia nie jest prawidłowo zbilansowana. Właściciele popełniają błąd, wybierając karmę niedostosowaną do wieku i wielkości psa. Często spotykanym problemem jest na przykład podawanie dorosłym psom ras małych karmy dla szczeniąt, choć przedstawiciele tych ras osiągają dojrzałość szybciej niż psy ras dużych. Ponadto aktualne wytyczne żywieniowe nie wyróżniają zalecanych minimalnych i maksymalnych ilości danych składników pokarmowych w zależności od wielkości rasy psa. Celem tego artykułu jest scharakteryzowanie najważniejszych składników pokarmowych istotnych szczególnie w żywieniu szczeniąt psów ras dużych i olbrzymich.

Abstrakt. Badania polowe przeprowadzono w latach 2016–2018 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach i zlokalizowanej w pobliżu Siedlec w województwie mazowieckim. Celem przeprowadzonych badań była ocena zawartości wybranych składników pokarmowych w mieszankach łubinu wąskolistnego z pszenżytem jarym zbieranych w dwóch fazach rozwojowych łubinu wąskolistnego. Najwyższą zawartość węglowodanów ogółem, węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie i popiołu surowego spośród mieszanek ujawniono w mieszance o 75-procentowym udziale łubinu wąskolistnego i 25-procentowym udziale pszenżyta jarego. Najwyższą zawartość tłuszczu surowego stwierdzono zaś w mieszankach o udziale komponentów odpowiednio łubinu wąskolistnego i pszenżyta jarego 75% + 25% i 50% + 50%. Wyższą zawartość węglowodanów i popiołu surowego oznaczono w mieszankach zebranych w fazie kwitnie- nia łubinu wąskolistnego, a wyższą zawartość tłuszczu surowego w mieszankach zebranych w fazie płaskiego zielonego strąka łubinu wąskolistnego. Spośród mieszanek do uprawy w celu osiągnięcia paszy objętościowej o wysokiej zawartości węglowodanów ogółem, węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie, tłuszczu surowego i popiołu surowego należy zalecać mieszankę o udziale komponentów 75% + 25% odpowiednio łubinu wąskolistnego i pszenżyta jarego i jej zbiór w fazie kwitnienia łubinu wąskolistnego.

Abstrakt. Celem pracy była analiza polimorfizmów zlokalizowanych w eksonie 4 genu CATHL5 kodującego białko BMAP-28 oraz w eksonie 4 genu CATHL6 kodującego białko BMAP-27 w odniesieniu do parametrów użytkowości mlecznej, takich jak: wydajność mleka, zawartość tłuszczu, białka i laktozy oraz liczba komórek somatycznych w mleku. W badaniach użyto metody PCR-RFLP z wykorzystaniem techniki ACRS do wykreowania miejsca cięcia dla enzymów. Na podstawie wyników geno- typowania uzyskano wyniki dla poszczególnych SNP, w których istnieją statystycznie istotne różnice na poziomie P ≤ 0,05 oraz P ≤ 0,01 pomiędzy poszczególnymi genotypami badanych polimorfizmów a wybranymi cechami użytkowości mlecznej.

Abstrakt. Pies domowy jest najczęściej spotykanym towarzyszem człowieka, również w Polsce. Wśród uznanych ras psów da się wyróżnić takie, które są bardziej popularne i częściej spotykane. W ramach zaspokojenia potrzeb opiekunów i ich psów powstały tzw. psie wybiegi. Niekiedy są przed- miotem kontrowersji. Celem monitoringu jest określenie populacji psów na badanym terenie oraz ocena psich wybiegów i ich wykorzystania przez opiekunów psów. Do przeprowadzenia monitoringu wybrano 14 miejsc na terenie dzielnicy Mokotów: 6 psich wybiegów oraz 8 parków. Respondentami ankiety byli opiekunowie i właściciele psów. Przeprowadzono badanie ankietowe skierowane do właścicieli psów na terenie Warszawy oraz czynny monitoring parków, miejsc zielonych i psich wybiegów na terenie dzielnicy Mokotów. Badanie ankietowe wykazało, że najczęściej utrzymywanym typem psa jest kundel. Zdecydowana większość respondentów deklaruję, że nie korzysta z psich wybiegów. Wyniki aktywnego monitoringu populacji psów również wykazały, że najczęściej utrzymywanym typem psa jest kundel. Kolejno rasy: yorkshire terier, jack russel terier, labrador retriever, następnie golden retiever. Parki dla psów w dzielnicy Mokotów to przestrzenie ogrodzone lub wyznaczone, wzbogacone o sprzęt aktywizujący opiekunów i ich pupili. 2 z 6 wybranych do obserwacji wybiegów zostały trwale usunięte. Oba obiekty znajdowały się na osiedlu mieszkalnym. Psie wybiegi natomiast najczęściej wykorzystywane są jako miejsca swobodnej eksploracji psów, bez smyczy. W większości obserwacji nie obserwowano aktywności opiekuna z psem.

Abstrakt. Wole, czyli powiększenie tarczycy, jest jednym z najczęściej występujących objawów choroby tarczycy u kóz. Zazwyczaj spowodowane jest niedoborem jodu w diecie lub spożywaniem substancji goitrogennych, rzadziej czynnikami genetycznymi. Rozwój diagnostyki obrazowej w weterynarii i coraz większa skłonność właścicieli zwierząt do wykonywania badań obrazowych stwarza potrzebę opisywania chorób oraz prawidłowych narządów w badaniach radiologicznych. Celem bada- nia było przedstawienie cech ultrasonograficznych (USG), tomografii komputerowej (TK) oraz radiologicznych (RTG) wrodzonego wola tarczycy oraz prawidłowej tarczycy u 2-miesięcznych kóz. Badanie zostało przeprowadzone na 18 kozach płci żeńskiej. Opisano podstawowe cechy radiologiczne, takie jak rozmiar, kształt, echogeniczność, echostruktura i densyjność tarczycy. Tarczyca w przebiegu wrodzonego wola w badaniu USG miała niejednorodną echostrukturę i obniżoną lub prawidłową echogeniczność, w badaniu TK obniżoną densyjność, natomiast w badaniu RTG powodowała powiększenie obrysu tkanek miękkich w rejonie szyi. Tarczyca prawidłowa u 2-miesięcznych kózek w badaniu USG miała średnie wymiary 16 mm × 7 mm × 3,8 mm, jednorodną echostrukturę i echogeniczność wyższą niż okoliczne mięśnie. W badaniu TK miała średnie wymiary 16,4 mm × 7,7 mm × 4,6 mm oraz średnią densyjność 80,5 jednostek Hounsfielda, natomiast w badaniu RTG była niewidoczna. Ultra- sonografia i tomografia komputerowa umożliwiają zobrazowanie tarczycy u kóz i mogą być wykorzystywane do rozpoznawania wrodzonego wola. Wyniki tego badania wzbogacają wiedzę z zakresu diagnostyki obrazowej tarczycy u kóz.

Abstrakt. Ze względu na wartość i znaczenie gospodarcze genom Lycium jest obiektem multidyscyplinarnych badań. W niniejszej pracy przedstawiono strukturę i relacje genetyczne między 14 wybranymi obiektami goji o różnym pochodzeniu. Używając 18 dekamerów RAPD oraz 15 starterów ISSR, amplifikowano odpowiednio 200 i 183 loci. Wśród amplifikowanych 45,5–49,2% loci opisano jako polimorficzne, 6,5–7,6% jako genotypowo specyficzne. W analizach klastrowych i STRUCTURE przeprowadzonych dla RAPD i ISSR opisano relacje genetyczne między genotypami Lycium sp. Wysoce istotna i dodatnia wartość współczynnika r obliczonego testem Mantela dla macierzy podobieństwa Jaccarda RAPD oraz ISSR potwierdziła przydatność każdej metody z osobna do wykorzystania w tego typu badaniach. Otrzymane w AMOVA istotne wartości statystyk FST dla „pomiędzy” i „wewnątrz” grup potwierdziły zróżnicowanie genotypów nie tylko między wyznaczonymi grupami, ale szczególnie w ich obrębie. Zróżnicowanie to umożliwia wybór ciekawych genotypów, a także prowadzenie prac nad identyfikacją markerów dla selekcji wspomaganej markerami.

Abstrakt. Celem pracy było zbadanie związków pomiędzy genotypami polimorfizmów w eksonie 8 genu PPARGC1A a cechami użytkowości mlecznej bydła. Badania przeprowadzono w stadzie 959 krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej utrzymywanych w zachodniej Polsce. W niniejszym badaniu przeanalizowano trzy polimorfizmy w eksonie 8 genu PPARGC1A: rs445204772, rs109164431 i rs133669403, które są odpowiedzialne za dwie mutacje zmiany sensu i jedną mutację synonimiczną. Wszystkie krowy genotypowano metodą PCR-RFLP. Badane polimorfizmy PPARG- C1A miały następujące frekwencje głównych alleli: rs445204772 – allel A 0,523; rs109164431 – allel C 0,607 i rs133669403 – allel A 0,546. Celem analizy statystycznej było oszacowanie wpływu poszczególnych genotypów na wybrane cechy użytkowości mlecznej bydła takie jak wydajność mleka, białka i tłuszczu oraz zawartość białka i tłuszczu w mleku. Dla polimorfizmu rs445204772 zaobserwowano statystycznie istotny wpływ na wydajność mleka (P ≤ 0,05) i zawartość tłuszczu (P ≤ 0,05, P ≤ 0,01). Polimorfizm rs109164431 istotnie (P ≤ 0,05, P ≤ 0,01) wpłynął na wydajność mleka, tłuszczu i białka oraz zawartość tłuszczu w mleku. W przypadku polimorfizmu rs133669403 stwierdzono, że wpływa on w różnym stopniu (P ≤ 0,05, P ≤ 0,01) na większość analizowanych cech użytkowości mlecznej. Uzyskane wyniki mogą przyczynić się do poszerzenia stanu wiedzy dotyczącej identyfikacji najważniej- szych SNP, które mogłyby być wykorzystane w selekcji bydła mlecznego wspomaganego markerami.